Đất chật thì trồng rau sạch … trên cao
Thông tin gia đình anh Lê Văn Tuấn (xã Xuân Thới Sơn, huyện Hóc Môn, TP.HCM) thu về hơn 4 tỉ đồng mỗi năm chỉ nhờ trồng rau, thật khó tin, nhất là chỉ trên diện tích 2.000m2 trồng rau mầm và 6.000m2 trồng rau ăn lá theo phương pháp truyền thống. Nhưng khi đến tận nơi, nhìn tận mắt quy trình sản xuất và cách anh Tuấn tận dụng không gian để sản xuất, chúng tôi mới tin là chuyện có thật.
Nhận thấy các sản phẩm rau mầm được thị trường tin dùng, anh Tuấn nhanh chóng cải tạo khu vườn trồng rau muống của gia đình sang trồng rau mầm. Anh lắp giàn, chồng các khay giá thể thành tầng
để tận dụng không gian. Theo tìm hiểu, nhiệt độ tốt nhất cho rau mầm phát triển là từ 25 – 27 độ C trong khi nhiệt độ ngoài trời ở TP.HCM thường cao hơn mức nhiệt này, do đó, anh Tuấn sử dụng hệ thống phun sương và máy quạt thông gió để điều tiết nhiệt độ, độ ẩm trong khu sản xuất.
Anh Tuấn cũng tận dụng nguồn xơ dừa có nhiều ở miền Nam và kết hợp với chế phẩm sinh học tự tạo để làm giá thể trồng rau mầm, vừa tiết kiệm chi phí, vừa bảo vệ môi trường, đảm bảo an toàn thực phẩm. Ngoài ra, việc sử dụng nước sạch để trồng rau có thể giúp kiểm soát thành phần và chất lượng giá thể.
Hay như khu vườn rau sạch của anh Trương Bình Sơn (34 tuổi) (quận Gò Vấp, TP.HCM) cũng khiến nhiều người ngưỡng mộ. Sân thượng nhà anh Sơn chỉ rộng hơn 20m2 , trong đó, khu đất dành cho trồng rau cũng chỉ hơn chục m2 .
Không gian chật hẹp, anh Sơn sử dụng mô hình thủy canh trụ đứng hồi lưu, hay còn gọi là khí canh. Anh Sơn dựng bốn trụ đứng, mỗi trụ cao 1,7m với hơn 50 hốc để các khay trồng rau, có đấu nối với 1 bồn dung dịch cung cấp dinh dưỡng cho cây. Khi trồng cây dạng này, rễ cây nằm hoàn toàn trong không khí ở các hốc đặt trên trụ cao. Muối khoáng được bơm hẹn giờ từ bồn dung dịch đặt ở đáy trụ, phun lên trên, tới các hốc cây rồi chảy ngược về bồn. Nhờ đủ dinh dưỡng, tận dụng tối đa không gian, ánh sang,… nên năng suất mang lại cho anh Sơn khá cao, 20 đến 40kg rau sạch/1m2 , tùy loại.
Dịch vụ tận nhà
Theo tìm hiểu, những khu vườn mô hình nông nghiệp đô thị tại TP.HCM chủ yếu nhằm mục đích cung cấp thực phẩm cho bữa cơm gia đình và những người thân. Các mô hình này đảm bảo cơ bản tiêu chí về an toàn thực phẩm, nhưng chi phí đầu tư thường không hề rẻ. Theo anh Sơn, một bộ dụng cụ để trồng rau theo mô hình khí canh có giá khoảng hơn 2,5 triệu đồng. Anh Sơn gieo hạt bên ngoài trên lớp mút dày cho tới khi có 3-4 lá. Sau đó, cây được cho vào các hốc, phát triển không cần sự chăm sóc vì có hệ thống khí canh tự chạy hoàn toàn. Anh Sơn lắp thêm phao tự động để bù lại lượng nước hao hụt. Nhờ vậy, anh không cần lo tưới nước, cải tạo đất, bón phân, nhổ cỏ...
Để đối phó với các loại sâu bệnh, anh Sơn mắc màn bao phủ các trụ cây. Với các loại củ quả, thời gian canh tác rút ngắn hơn khoảng 30% so với thông thường. Sơn cũng cho biết thêm, sau khi cho cây con vào hốc của từng trụ thì hệ thống tự chạy hoàn toàn.
Bên cạnh những mô hình “tự chế” như của anh Sơn, anh Tuấn, TP.HCM hiện cũng đang có nhiều doanh nghiệp cung cấp, lắp đặt các hệ thống trồng rau trên sân thượng cho nông dân nhà phố.
Anh Nguyễn Ngọc Khuyến (ngụ quận 12, TP.HCM), kể, riêng với mô hình Aquaponics, cách trồng rau, nuôi cá như một hệ sinh thái thu nhỏ. Nước bẩn từ hồ cá sẽ được tưới cho rau, rau sẽ hút những chất dinh dưỡng rồi lọc nước để trả lại nguồn nước sạch cho hồ cá… Do eo hẹp về không gian, các gia đình thường chọn “vườn rau, ao cá” có diện tích khoảng 20m2 với chi phí thiết kế khoảng 40 triệu đồng.
Trong khi đó, được nhiều hộ gia đình sử dụng nhất là mô hình trồng rau trong các chậu nhựa, đặt trên khung sắt, hoặc mô hình nông nghiệp thủy canh. Chi phí cho mỗi giàn rau này từ 1 triệu đến vài triệu đồng, tùy quy mô. Ngoài cung cấp hệ thống ban đầu, các nhà cung cấp còn “kiêm” luôn dịch vụ cung cấp hạt giống, phân bón, dung dịch chất dinh dưỡng các loại…, “nông dân phố” chỉ cần gieo hạt và chăm sóc vườn theo hướng dẫn của nhân viên doanh nghiệp.
Đối với các khu vườn có diện tích lớn, các doanh nghiệp cung cấp cả dịch vụ khảo sát, thiết kế vườn, lắp đặt hệ thống tưới tiết kiệm, tưới nhỏ giọt và tư vấn chăm sóc vườn rau miễn phí… Người trồng chỉ việc tưới rau, bắt sâu và chờ ngày thu hoạch.
