Đánh giá về thực trạng chăn nuôi gà ở huyện biên giới Quế Phong, ông Hoàng Đình Nghĩa - Trạm trưởng Trạm Khuyến nông Quế Phong cho hay: "Gà là giống gia cầm mà nông dân ở đây nhà nào cũng có. Tuy nhiên về phương thức chăn nuôi thì hầu như đàn gà chỉ biết tự đi kiếm ăn trong nương vườn là chủ yếu. Phần thức ăn bổ sung cũng có, nhưng không đáng kể".
Chăn nuôi gà nông hộ ở Quế Phong chủ yếu là phục vụ riêng cho gia đình. Đàn gà phát triển tự nhiên như cây cỏ, một mặt đã không mang lại hiệu ích kinh tế, mặt khác môi trường sinh thái bị ô nhiễm, dẫn tới bệnh hại thường lây lan nhanh trên diện rộng. Chính vì vậy mà khi Trạm Khuyến nông Quế Phong đã xây dựng mô hình chăn nuôi gà ri lai theo công nghệ mới, đem lại hiệu quả kinh tế cao hơn 2,6 lần so với đàn gà đang nuôi theo tập quán cũ nên được nông dân phấn khởi, đồng tình hưởng ứng.
Mô hình “Chăn nuôi gà thịt an toàn sinh học” nằm trong chương trình nghiên cứu ứng dụng khoa học công nghệ cao trong nông nghiệp, phục vụ an sinh xã hội, do Ngân hàng TMCP Đầu tư & phát triển Việt Nam tài trợ vốn. Vật nuôi của mô hình được cấp 1.000 con gà ri lai 20 ngày tuổi, do Trạm Khuyến nông Quế Phong chọn lựa ứng dụng tại 5 hộ dân ở xã Châu Kim.
Trước lúc bắt tay vào thực hiện mô hình, Trạm Khuyến nông Quế Phong đã hướng dẫn cho các hộ dân làm chuồng trại, đảm bảo sạch sẽ, thoáng mát về mùa nóng, ấm về mùa đông. Dụng cụ đựng thức ăn, máng nước luôn phải được vệ sinh thau rửa. Quá trình chăm sóc cho gà ăn cũng như theo dõi bệnh tật, cán bộ kỹ thuật của Trạm Khuyến nông Quế Phong đã trực tiếp túc trực cùng hộ dân để cân đong đúng liều lượng và xem xét sự thay đổi sức khỏe của từng cá thể.
Theo đó đúng theo lịch trình, các chuồng trại phải được vệ sinh, tẩy uế, phun thuốc khử trùng phòng bệnh. Nhờ vậy đàn gà nuôi của mô hình 1.000 con gà ri lai ở 5 hộ dân đều phát triển nhanh. Tỷ lệ sống từ ngày nuôi đến lúc xuất chuồng (hơn 3 tháng) đạt 93%. Trọng lượng gà mái đạt 1,8 - 2kg/con, gà trống đạt 2 - 2,4kg/con. Trong khi đó đàn gà 1.000 con giống bản địa, nuôi theo tập quán cũ, tỷ lệ sống đến lúc xuất chuồng chỉ đạt 78% và trọng lượng bình quân cả mái và trống chỉ đạt 1,5 - 1,7kg/con.
Mô hình chăn nuôi gà ri lai sở dĩ đã thu hút tới sự quan tâm học hỏi của đồng bào bởi con giống do Viện Chăn nuôi lai tạo từ con trống là giống gà vàng thuần chủng, con mái là gà Lương Phượng thuần chủng. Gà ri lai có sức đề kháng cao, thích nghi với môi trường sống bán chăn thả, khả năng hấp thụ tiêu hóa thức ăn tốt nên tăng trọng đồng đều, sinh sản nhanh. Thịt gà ri lai thơm ngon, mẫu mã đẹp, trọng lượng vừa phải gọn gàng, nên thị trường rất ưa chuộng.
Ông Nguyễn Sĩ Vinh, cán bộ Trung tâm Khuyến nông tỉnh Nghệ An, người trực tiếp cùng với Trạm Khuyến nông Quế Phong thực hiện mô hình này cho biết: Trong thời gian triển khai mô hình, đàn gà ri lai ở giai đoạn 21 - 42 ngày tuổi có xuất hiện bệnh cầu trùng, ỉa chảy 30% và bệnh Newcastle 15% do nguồn bệnh từ đàn gà ngoài mô hình lây lan sang.
Tuy nhiên nhờ kiểm tra phát hiện sớm và điều trị kịp thời nên đàn gà đã khỏi bệnh. Thế nên gà mô hình khi xuất chuồng tỷ hao hụt chỉ 7%. Trong khi đó cùng thời gian nuôi, nhưng gà truyền thống hao hụt tới 22%. Về chi phí, tuy nuôi gà theo công nghệ mới có cao hơn so với đàn gà đối chứng, nhưng hiệu quả kinh tế tính ra tiền thì lại cao hơn 2,6 lần so với đàn gà nuôi theo tập quán cũ, đảm bảo được môi trường sinh thái. Lợi hơn nữa là sản phẩm từ mô hình chăn nuôi gà ri lai luôn được bảo đảm, an toàn vệ sinh thực phẩm và sức khỏe cho người tiêu dùng.
