Giá trị sản phẩm tăng khi liên kết
Năm 2019, sản lượng lúa của tỉnh Kiên Giang đạt 4,3 triệu tấn, trong đó 72% là lúa chất lượng cao với hơn 520.200ha, tăng hơn 81.600ha so năm 2015. Riêng tại huyện Hòn Đất, chuyển biến rõ nét nhất trong tái cơ cấu nông nghiệp là 97% diện tích lúa là giống chất lượng đạt chuẩn xuất khẩu.
Hợp tác xã (HTX) nông nghiệp Vinacam Hòn Đất là một trong những đơn vị điển hình trong sản xuất theo chuỗi giá trị, tăng lợi ích cho nông dân.
Ông Lê Tấn Đức - Giám đốc HTX này cho biết: "Qua vận động, 69 hộ nông dân ở ấp Sơn An, xã Nam Thái Sơn cùng hợp tác sản xuất theo mô hình cánh đồng lớn, với tổng diện tích trên hơn 647ha. Theo đó, nông dân vào HTX thực hiện tốt các quy trình sản xuất như sử dụng giống cấp xác nhận, áp dụng tốt kỹ thuật canh tác "1 phải, 5 giảm", từ đó tăng giá trị hạt lúa".
Mô hình liên kết sản xuất của HTX nông nghiệp Vinacam Hòn Đất. Ảnh: Ngọc Quyên
Năm 2012, Công ty Trung An liên kết sản xuất 300ha ở huyện Hòn Đất, nay con số này tăng lên 5.000ha ở Hòn Đất, Kiên Lương, Giang Thành, An Biên và U Minh Thượng. Dự kiến đến năm 2021, Trung An sẽ tăng diện tích liên kết lên 10.000ha và năm 2025 sẽ đạt tối thiểu 50.000ha.
Nhờ thực hiện đồng bộ các quy trình canh tác an toàn nên chất lượng hạt lúa Nhật DS1 của HTX nông nghiệp Vinacam Hòn Đất đạt chuẩn xuất khẩu. Lợi nhuận của thành viên HTX tăng từ 20-25% so trước đây. Điều này càng tạo thêm niềm tin để nông dân đẩy mạnh hợp tác cùng doanh nghiệp.
Ông Đoàn Ngọc Thành - Phó Chủ tịch UBND xã Nam Thái Sơn, thông tin: "Sau 10 năm sản xuất giống lúa Nhật DS1, có thể khẳng định đây là giống lúa phù hợp thổ nhưỡng địa phương. Lúa đạt năng suất cao từ 1,1-1,2 tấn/công, chi phí đầu vào chỉ 2,2 triệu đồng, lãi 3 triệu đồng/công. Lúa chất lượng nên doanh nghiệp rất mê, còn giá bán thì ổn định. Có những thời điểm có đến 15 doanh nghiệp tìm về xã liên kết bao tiêu lúa Nhật DS1".
Theo ông Nguyễn Văn Thế - Phó Chủ tịch Thường trực Liên minh HTX tỉnh Kiên Giang, từ năm 2016 đến nay, Liên minh HTX tỉnh phối hợp các ngành, địa phương làm cầu nối giới thiệu doanh nghiệp ký hợp đồng liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm cho 147 HTX, với tổng diện tích khoảng 35.000ha.
Trong đó, doanh nghiệp cung ứng lúa giống, phân bón, hướng dẫn quy trình sản xuất đến cuối vụ mới thanh toán và không tính lãi, hoặc giao tiền mặt từ 3-5 triệu đồng/ha. Hai bên thống nhất giá cố định từ đầu vụ; hoặc thỏa thuận giá sàn từ đầu vụ và trước thu hoạch 10 ngày sẽ chốt theo giá thị trường.
Trong trường hợp giá lúa tăng, hai bên sẽ chia đôi phần chênh lệch; giá lúa giảm so với giá sàn thì doanh nghiệp sẽ mua theo giá sàn. Với cách làm mới này, "nút thắt" trong sản xuất lúa là tiêu thụ nông sản của HTX đã được tháo gỡ. Các thành viên yên tâm, tin tưởng hơn vào mô hình làm chung, bán cùng của HTX kiểu mới.
Gạo sạch ra thế giới
Là doanh nghiệp đi đầu thực hiện mô hình cánh đồng lớn liên kết theo kế hoạch của UBND tỉnh về "Tăng cường sản xuất lúa sạch, sản xuất lúa hữu cơ ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất", chuỗi liên kết sản xuất gạo sạch do Công ty CP Nông nghiệp công nghệ cao Trung An xây dựng tại tỉnh từ năm 2012 đến nay đã đem lại hiệu quả cho cả nông dân và doanh nghiệp.
Ông Phạm Thái Bình - Tổng Giám đốc Trung An, cho biết: "Nông dân canh tác lúa theo quy trình sạch do công ty hướng dẫn từ khi gieo cấy đến khi thu hoạch, chi phí sản xuất thấp, đầu ra ổn định, giá bán khá cao so ngoài mô hình. Đổi lại, công ty ổn định được vùng nguyên liệu lúa chất lượng, chủ động trong xuất khẩu gạo với giá bán cao hơn so với mua bán gạo nguyên liệu trôi nổi".
Mục tiêu liên kết của Công ty Trung An là tập trung nâng cao chất lượng lúa hàng hóa theo hướng sạch, thân thiện môi trường, đồng thời giảm chi phí, tăng thu nhập cho nông dân. Từ đó, nâng giá trị hạt gạo Việt Nam trên trường quốc tế, cung cấp gạo sạch an toàn cho người tiêu dùng.
Công ty ứng trước vật tư đầu vụ cho nông dân giống xác nhận, phân bón hướng hữu cơ, chế phẩm sinh học. Nếu nông dân sử dụng phân vô cơ hoặc thuốc bảo vệ thực vật, phải sử dụng theo quy trình thực hành nông nghiệp tốt (GAP), để lúa gạo không có dư lượng thuốc bảo vệ thực vật.
Trong 2 năm 2017, 2018, lúa sản xuất trong mô hình của công ty đã được tổ chức quốc tế cấp chứng nhận GlobalGAP và Organic. Đây là "tấm vé" đưa sản phẩm gạo của công ty bước ra thị trường thế giới. Các nước Malaysia, Philippines đặt hàng gạo Trung An cung ứng hàng chục ngàn tấn gạo/tháng. Gạo sạch Trung An cũng đang được phân phối trong hệ thống siêu thị VinMart, VinMart+ từ năm 2015 đến nay.
