Nằm ở phường Đông Vệ, Thành phố Thanh Hoá, Thái miếu nhà Hậu Lê là nơi thờ tự các vua nhà Hậu Lê có tầm quan trong bậc nhất Việt Nam.
Nằm ở phường Đông Vệ, Thành phố Thanh Hoá, Thái miếu nhà Hậu Lê là nơi thờ tự các vua nhà Hậu Lê có tầm quan trong bậc nhất Việt Nam.
Theo sử sách, Thái miếu đầu tiên của nhà Hậu Lê nằm ở Cố đô Lam Kinh (Thọ Xuân, Thanh Hóa). Sau khi Lam Kinh bị hỏa hoạn, Thái miếu được chuyển về Thăng Long với tên gọi Hoằng Đức. Năm 1805, vua Gia Long đã chuyển Thái miếu nhà Hậu Lê về đất Bố Vệ (vị trí hiện tại).
Trải qua hơn 200 năm lịch sử, Thái miếu đã được tu sửa nhiều lần nhưng vẫn lưu giữ được những nét kiến trúc độc đáo, mang đậm phong cách thời Hậu Lê và thời Nguyễn.
Về tổng quan, các lớp kiến trúc Thái miếu nhà Hậu Lê bao gồm cổng Nghinh môn, bình phong, sân điện, tả vu, hữu vu và nhà chính điện được kiến trúc theo lối trùng thềm hình chữ nhị.
Gỗ là loại vật liệu chính để xây dựng bộ khung của Thái miếu. Bộ xà, kẻ được liên kết với nhau bởi cột lim vững chắc. Những cây cột bằng gỗ lim được đặt trên các phiến đá vẫn vững trãi qua bao thời gian.
Nghệ thuật chạm khắc tượng gỗ chính là điểm nhấn nổi bật của Thái miếu, với nhiều hiện vật điêu khắc có giá trị được lưu giữ từ thế kỷ 17 đến nay.
Đầu tiên phải kể đến những con nghê gỗ được chạm khắc tinh xảo, sinh động, mang đậm dấu ấn văn hoá của người Việt thời Hậu Lê.
Theo quan niệm tâm linh của người xưa, nghê là biểu tượng của sức mạnh, thường được đặt ở các đền chùa để hóa giải sát khí và mang lại tài lộc.
Trong điện thờ còn lưu giữ các hoành phi câu đối có tuổi đời nhiều thế kỷ.
Đặc biệt, Thái miếu nhà Hậu Lê đang giữ bài vị của 27 vua nhà Hậu Lê cùng các Hoàng Thái Hậu. Trong đó có 4 thánh vị cổ của các vua Lê Thái Tổ, Lê Thần Tông, Lê Huyền Tông và Lê Gia Tông.
Ngoài các vị vua, nơi đây còn thờ hai bậc khai quốc công thần là Nguyễn Trãi và Lê Lai.
Bên cạnh các tác phẩm điêu khắc gỗ, hiện vật bằng đá Thái miếu không kém phần đặc sắc với bộ máng đá nối Tiền điện và Hậu điện, cột đá sau Nghinh môn, các tảng đá chân cột, các tượng nghê đá chầu...
Từ năm 1995, Thái miếu nhà Hậu Lê đã được công nhận là Di tích lịch sử - văn hoá cấp Quốc gia của Việt Nam.
