Lá tắm thuốc của người Dao ở Hòa Bình được ví như "thần dược" giúp trị bệnh trong mùa đông

Trong tiết trời se lạnh của những ngày trung tuần tháng 12 năm 2023, chúng tôi có chuyến công tác đến với xóm Sưng (xã Cao Sơn, huyện Đà Bắc, tỉnh Hòa Bình) để tìm hiểu về những bài tắm lá thuốc của đồng bào người Dao nơi đây. 

Trao đổi với chúng tôi, ông Lý Hồng Minh - một trong những hộ gia đình kinh doanh dịch vụ tắm lá ở bản dao xóm Sưng, cho biết, mỗi loại thuốc tắm của người Dao Tiền ở xóm Sưng được chế biến từ khoảng hơn 20 loại lá và thân cây dược liệu khác nhau. Mỗi loại thảo dược để phát huy tác dụng tốt nhất cũng phải có cách sơ chế khác nhau. Có loại sấy, loại phơi khô hoặc cũng có loại phải dùng tươi.

Theo ông Minh, thuốc được cho vào một chiếc túi vải buộc chặt, đun liên tục trong lửa vừa 3 tiếng đồng hồ. Sau 3 tiếng, từng gáo nước tắm được múc vào những thùng gỗ để phục vụ khách. Mùi hương thơm của lá rừng toả ra cả một góc nhà. Khi tắm, tuyệt đối không pha thêm nước và chỉ ngâm mình trong chậu nước thuốc để thuốc ngấm dần vào cơ thể.

Phấn khởi chia sẻ với chúng tôi, bà Lý Thị Nhất - xóm Sưng bảo: Hầu như người Dao ở xóm Sưng ai cũng biết tự lấy những bài thuốc đơn giản, như: Từ đau bụng, nhức đầu, cảm cúm đến những bài thuốc tắm phụ nữ sau đẻ, tắm giải cảm".

Bà Nhất thông tin thêm: Những phương thuốc nói trên xuất phát từ xa xưa, khi bản làng người Dao sống giữa lưng chừng núi, đường sá đi lại khó khăn. Người dân đau ốm không thể đi mua thuốc nên các cụ đã tận dụng những loại lá thuốc có trên rừng chữa bệnh. Những phương thức này đã được thế hệ con cháu bảo tồn lưu truyền từ đời này qua đời khác và thay thế cho thuốc tân dược chữa những loại bệnh thông thường.

Bà Nhất lưu ý, đối với thuốc tắm, mùa đông nhất định phải có lá quế, nó sẽ giúp ấm người để tránh bị cảm lạnh, ho.

Bài thuốc tắm lá thuốc cổ truyền được khoa học thừa nhận đem lại sức khỏe cho con người, có tác dụng trị phong thấp, đau nhức xương, chân tay tê mỏi, trị ra mồ hôi tay, chân. Bên cạnh đó còn giúp chữa bệnh ngoài da làm cho làn da sáng trắng và mịn màng.

Ngoài ra, những bài tắm lá thuốc cổ truyền còn giúp chống mỏi mệt, tăng cường sinh lực, giải độc tố trong cơ thể khi dùng bia, rượu... Đặc biệt, đối với phụ nữ sau khi sinh, còn giúp lưu thông khí huyết, phục hồi sức khỏe nhanh, phòng tránh hậu sản...

Từ những bài thuốc này, người Dao ở vùng núi Tây Bắc đã phát triển thành các sản phẩm thương mại, dịch vụ gắn với phát triển loại hình dịch Homestay để giúp đồng bào người Dao xóm Sưng nâng cao thu nhập, giảm nghèo bền vững.

Có thể nói, những bài thuốc tắm lá cổ truyền người Dao ở xóm Sưng là một trong những sản phẩm quý của vùng núi Tây Bắc. Bà con người Dao đã biết sử dụng những bài thuốc gia truyền từ xa xưa để chăm sóc sức khoẻ và chữa bệnh. 

Đặc biệt, du khách đến nghỉ dưỡng ở xóm Sưng vào dịp tiết trời se lạnh như này mà lại được ngâm mình trong những thùng gỗ tắm lá thuốc ấm tỏa mùi hương thơm ngào ngạt từ lá cây thuốc thì thật tuyệt vời biết bao.