Tam giác mạch – thứ hoa đặc sản của Hà Giang. Cứ độ tháng 9 đến tháng 12 hàng năm, tam giác mạch lại nở rộ khắp một vùng Hà Giang, nhưng độ nở đẹp nhất vẫn là vào tháng 10.
Cái đẹp của những cánh đồng hoa bạt ngàn sắc trắng xen lẫn với hồng tím, điệp với màu lá xanh giữa xung quanh là núi là rừng, là những con dốc ngoằn nghoèo hay bản làng của người dân tộc luôn khiến người ta muốn được ngắm thêm thật nhiều lần nữa.
Tháng 10, nắng vàng như rót mật khắp cao nguyên đá Đồng Văn, làm lấp lánh cả những ngọn núi đá tai mèo nhọn chót vót đỉnh trời.
Từ các thung lũng, các triền núi chênh vênh tới những bản làng, những vạt hoa tam giác mạch bung nở những cánh hoa trắng li ti phơn phớt hồng chuyển tím. Những con đường cheo leo vắt ngang đỉnh núi giờ thành con đường hoa bồng bềnh trong nắng.
Những nụ hoa bé tí ti trông thì yểu điệu, mỏng manh, nhưng cùng sống được giữa chốn rừng núi này lại bỗng nhiên trở thành một thứ màu sắc mới tô điểm cho Hà Giang..
Ban đầu mới nở hoa có màu trắng. Sau một tuần những cánh hoa chuyển dần sang màu tím hoặt tím nhạt, rồi lại tiếp tục ngả dần sang hồng rồi đỏ sậm sau vài tuần nữa.
Loài hoa này nhỏ bé là thế, nhưng có sức sống mạnh mẽ. Ở bất kì loại đất nào, cho dù cằn cỗi, cây vẫn có thể sinh trưởng tốt. Đối với bà con dân tộc các vùng núi phía Bắc như Cao Bằng, Hà Giang,… loài cây này còn đóng vai trò như nguồn lương thực bổ sung, phụ trợ giữa hai mùa bắp. Ngoài ra, bột hạt và lá của cây còn được người dân dùng làm thuốc chữa bệnh.
Tam giác mạch không phải là một loài hoa dại mà được trồng bởi chính những người Mông, Hoa… ở huyện Đồng Văn nhưng do học trồng khắp bạt ngàn đồi trên ruộng dưới, có khi kín cả thung lung nên nhìn đẹp và tự nhiên như các loài hoa dại.
Những cánh đồng tam giác mạch là nét đặc trưng tại Hà Giang. Vùng đất địa đầu Tổ quốc này như thể khoác màu áo mới mỗi khi mùa hoa tam giác mạch về. Du khách đến Hà Giang có thể ngắm loại hoa này ở nhiều nơi như chân cột cờ Lũng Cú, Sủng Là, Đồng Văn, Phố Cáo, Ma Lé…
