Miền Tây Nam Bộ vào mùa khô. Ban ngày nắng nóng như lửa đốt, gió lại thổi lồng lộng. Nước dưới sông ngòi kênh rạch mùa khô hạn cũng cạn đi nhiều. Đây là lúc, người dân quê rảnh rang bởi vụ mùa vừa gặt hái xong. Ở không thấy buồn tay, lại không có gì ăn cơm, người dân quê thường tranh thủ đi thọc ổ kiến vàng làm mồi câu cá.
Những ổ kiến trên các đọt bần, mù u, tràm cao vút, được con người đưa những cây tre dài, trên đầu có buộc cái rổ nhỏ để hứng trứng chọc vào. Trứng kiến màu trắng đục, đây là thứ mồi rất “bén” để dụ nhử bắt cá rô, cá chốt, …
Có mồi rồi, tay vội xách cần câu xuống chiếc xuồng ba lá với cây dầm bơi, đến những hốc lá dừa nước mà cây cối mọc hoang đã che gần như kín ánh nắng. Cá thường hay trú ẩn nơi đó. Cứ vậy, móc mồi bỏ xuống, cá ăn thì giựt lên gỡ vô giỏ, rồi lại tiếp tục, … Nhiều nhất vẫn là cá rô đồng, con lớn cỡ hai, ba ngón tay khép lại. Khi gần giờ nấu cơm chiều thì cá cũng đã được bộn bàng.
Cá rô đồng tháng khô hạn không phải quá lớn, nhưng ngon bởi trong bụng cá cái thường có trứng, thịt lại chắc ngọt. Người miền quê thường hay chọn cá này để nấu canh chua bông súng, bông so đũa rồi ăn kèm với chính thứ cá ấy kho tiêu. Lại có người thích kho cá với khóm để chấm rau sống hay rau luộc.
Cá rô làm sạch để ráo rồi đem ướp với nước mắm ngon, chút bột ngọt, tiêu xay, … Thời gian chờ cá thấm thì gọt khóm, xay hết mắt, xắt thành những miếng vừa ăn. Bắc nồi cá lên bếp kho lửa vừa phải. Khi sôi, hớt sạch bọt rồi để thêm một thời gian nữa thì cho khóm vào. Khi nồi cá kho sôi lại lần nữa thì mới rắc thêm hành lá xắt nhuyễn để món cá rô kho khóm thơm ngon hơn, lại có màu xanh bắt mắt.
Hái những đọt rau càng cua về rửa sạch để chấm, không thì là đọt khoai lang, rau muống đem luộc. Cũng có người thích chấm cá kho với cọng bông lục bình nở tím ngát ngay nơi ven sông.
Món cơm chiều của người nông dân miền Tây thật đơn giản với món cá rô kho khóm. Người dân quê là vậy, luôn biết cách tận dụng tối đa những thứ mà thiên nhiên ban tặng để phục vụ lại đời sống của chính mình.
