Sơn trang của ông Phúc nằm nơi chừng núi. Cả một vùng đất rộng lớn được phủ xanh. Màu xanh miên man của nhãn, xoài, bưởi như xua sự vắng vẻ nơi biên ải. Men theo lối mòn đã được trải bê tông, luồn qua tán cây là tới gia trang của ông Phúc. Ngôi biệt thự bề thế, hiện lên giữa bốn bề mây núi. Nhìn cơ ngơi hoành tráng này, chẳng ai nghĩ lão nông quê lụa Hà Tây lại có ngày nói đến tiền tỷ nhẹ tựa lông hồng. “Tiền mua đất, làm vườn, dựng nhà, dựng cửa đều từ cây bưởi, cây nhãn mà ra đấy…”, lão Phúc không giấu được niềm tự hào khi nói về quá trình gây dựng sự nghiệp bới đất lật cỏ của mình.
Ông Phúc dẫn tôi đi thăm sơn trang, ông tựa như một tổng công trình sư giới thiệu về “cỗ máy” in tiền tỷ đều đặn của mình. Bưởi nhãn đua nhau treo quả. Năm nay nhãn ở dưới đồng bằng mất mùa, nhưng cả nghìn cây nhãn của ông Phúc cây nào, cây nấy treo chi chít quả. Trong vườn có đủ các loại nhãn sớm, nhãn chính vụ và nhãn muộn, thậm chí ông Phúc còn có cả nhãn bán Tết. Đây là điều mới mẻ ở đất Sơn La, bởi lẽ đa phần bà con nơi đây chưa từng trồng được giống nhãn bán vào dịp Tết. “So với những năm trước đây, giá nhãn không cao, nhưng sản lượng lớn, nên tôi vẫn ung dung thu cả tỷ đồng. Cuối năm sờ đâu cũng thấy tiền”, ông Phúc vừa đi vừa tự hào khoe.
Đi mỏi chân vẫn chưa hết đất mà ông Phúc đã dày công mua gom để phát triển cây ăn quả (khoảng 10ha). Cạnh hàng nhãn là hàng bưởi da xanh tươi tốt. Quả treo trĩu cành. Nói như ông Phúc “đây mới là cú đấm thép quyết định tới sự thành bại trong làm vườn của tôi”. Từng gốc bưởi to khỏe, cành phát triển 4 phía, lá xanh mướt to như bàn tay. Giống bưởi quý tưởng như chỉ trồng được ở đất phương Nam, nay nó bám rễ và phát triển tốt ở nơi sơn cước này. Cây bưởi mới bước sang năm thứ 6, thứ 7 mà đã treo được cả trăm quả. Quả nào quả nấy xanh mướt, căng tròn sức sống. Ông Phúc bảo: “1 cây bưởi da xanh trị giá bằng 2 tấn ngô đấy. Này nhé, mỗi quả có trọng lượng 1,5-20kg. Tôi bán đổ xô 70.000đ/quả. Như vậy mỗi cây bưởi cho thu 7 triệu đồng, trong khi đó vùng đất này trước đây trồng ngô, đổ mồ hôi sôi nước mắt giỏi lắm thu được đôi tấn ngô”.
Ông Phúc đã biết đánh thức tiềm năng của đất và bắt “đội quân” cây ăn quả trở thành những cái máy in tiền đều đặn. Trước đây, ông Phúc trồng nhiều bưởi Diễn, nay ông đã chuyển dịch sang bưởi da xanh. “Ông nghĩ như thế nào trước nguy cơ vỡ trận cây có múi?”, nghe tôi hỏi vậy, ông Phúc không lấy làm gì lo lắng và buồn phiền, ông lại coi đây là cơ hội làm giầu của mình.
Lão nông có dáng người rắn rỏi, tính tình sởi lởi, không giấu giếm bất cứ một điều gì mà mình đã tích lũy được trong suốt những năm làm vườn. Ông sẵn sàng chia sẻ hết với những ai quan tâm đến thăm và học hỏi tại vườn.
Ông Phúc phân tích, quả là diện tích trồng cây có múi đang phát triển “nóng”, nhưng chỗ khó bán vẫn khó, chỗ dễ tiêu thụ vẫn không có đủ hàng bán. Đơn cử như vườn bưởi của ông, năm nào thương lái cũng tranh nhau mua mà giá lại không hề rẻ. Yếu tố quyết định tới sự thành bại của nhà vườn là chất lượng sản phẩm. Bưởi của ông Phúc mã đẹp, quả đều, ăn rất ngọt, nên có bao nhiêu thương lái cũng đến tận vườn mua hết. Hơn nữa, ông chọn bưởi da xanh và bưởi Diễn là có lợi thế về thời vụ thu hoạch và nó là mặt hàng thịnh hành. Bưởi Diễn để 3-4 tháng không hỏng, bưởi da xanh cũng vậy. Đặc biệt là bưởi da xanh thời gian thu hoạch từ tháng 9 đến tháng 1 năm sau. Do giãn được thời gian thu hoạch, nên nhà vườn chủ động được thời gian thu hoạch, không lo bị ép giá.
Trong câu chuyện làm vườn của mình, ông Phúc “kết” nhất là bưởi da xanh. So với việc trồng ở miền Nam, ông chỉ thua các lão nông ở miền Nam ở chỗ là họ được thời tiết ủng hộ và có bưởi trái vụ. Riêng bưởi ông trồng, chất lượng và mẫu mã không hề kém cạnh. Đặc biệt là những quả bưởi da xanh nặng từ 1,8kg trở lên, ở miền Nam thường bị khô đầu, riêng bưởi ông trồng ở đất Sơn La càng to càng ngon và ngọt. Trong thời gian tới, ông Phúc tiếp tục cải tạo vườn và trồng thêm bưởi. Ông Phúc cho rằng, người dân miền Bắc đang phải ăn bưởi da xanh với giá quá cao. Nếu như bà con tiếp tục mở rộng sản xuất cũng là cầu nối để giúp người dân được ăn bưởi nhiều hơn với giá cả phải chăng.
