5 loài cá quý hiếm sẽ được bảo vệ đường di cư sinh sản, là những loại gì?

Nguồn lợi thủy sản giảm đáng báo động

Báo cáo tại Hội thảo góp ý Dự thảo Quy hoạch bảo vệ và khai thác nguồn lợi thủy sản thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 do Tổng cục Thủy sản, Bộ NNPTNT tổ chức chiều 27/10, TS.Nguyễn Thanh Tùng, Viện trưởng Viện Kinh tế và Quy hoạch thủy sản (Bộ NNPTNT) cho biết, nguồn lợi thủy sản giảm một cách đáng báo động trong giai đoạn qua là cơ sở để ngành chức năng xây dựng dự thảo quy hoạch này trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt. 

"Mục tiêu quan trọng nhất của dự thảo quy hoạch này là bảo tồn song hành với khai thác, đảm bảo khai thác đúng nguồn lợi thủy sản, tuân thủ đúng quy định quốc tế về khai thác thủy sản, bảo vệ được những loài quý hiếm có nguy cơ tuyệt chủng" - ông Tùng nhấn mạnh.

Ông Tùng cho biết, kết quả điều tra của Viện Nghiên cứu Hải sản cho thấy, nguồn lợi hải sản trên biển liên tục suy giảm, nếu như giai đoạn 2000 - 2005, trữ lượng đạt khoảng 5,07 triệu tấn thì đến giai đoạn 2011- 2015 trữ lượng chỉ còn khoảng 4,36 triệu tấn và đến giai đoạn 2016 - 2019 còn 3,95 triệu tấn (giảm 23% so với giai đoạn 2000 - 2005).

Do vậy, mục tiêu của dự thảo quy hoạch đến năm 2030 là sản lượng khai thác giảm xuống còn 2,8 triệu tấn; tổng số tàu cá giảm xuống còn 83.600 chiếc; giảm dần tiến tới chấm dứt hoàn toàn những nghề khai thác gây ảnh hưởng đến nguồn lợi thủy sản.

"Dự thảo quy hoạch hướng đến việc giảm dần lượng khai thác đảm bảo phù hợp với trữ lượng nguồn lợi thủy sản; giảm dần số lượng tàu cá đảm bảo phù hợp với khả năng khai thác cho phép của trữ lượng thủy sản" - ông Tùng nói.

Quy hoạch cũng hướng đến việc giảm khai thác ven vờ, tuyệt đối cấm nghề nguy hại.

Đặc biệt, dự thảo quy hoạch dự kiến thành lập 22 khu bảo tồn biển; thiết lập 25 khu vực bảo vệ nguồn lợi thủy sản; hình thành mới 27 khu vực cư trú nhân tạo cho các loài thủy sản. Đối với vùng nội địa, thiết lập 57 khu vực bảo vệ nguồn lợi thủy sản thuộc 33 thủy vực nội địa trên phạm vi cả nước; thiết lập 62 khu vực cấm khai thác có thời hạn thuộc 27 thủy vực nội địa.

Bản dự thảo quy hoạch cũng sẽ bảo vệ đường di cư sinh sản tự nhiên của 5 loài thủy sản nguy cấp, quý hiếm, gồm: cá mòi cờ chấm, cá mòi cờ hoa, cá chình bông, cá chình mun, cá cháy.

Ứng dụng công nghệ bảo quản để nâng cao giá trị thủy sản

Góp ý cho Dự thảo Quy hoạch bảo vệ và khai thác nguồn lợi thủy sản thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, đại diện Chi cục Thủy sản tỉnh Cà Mau cho rằng, việc giữ tỷ lệ nghề lưới kéo theo dự thảo quy hoạch còn 14,6% đến năm 2030 là quá cao vì nghề này có tính sát hại nguồn lợi thủy sản cao.

Trong khi đó, ông Ngô Tất Thắng, Phó Giám đốc Sở NNPTNT tỉnh Quảng Ninh cho biết, Quảng Ninh định hướng phát triển tàu lớn, giảm tàu nhỏ nên số lượng tàu quy hoạch nên định lượng, nếu định tính sẽ rất khó. Việc phân bổ số lượng tàu cần cân bằng với số giấy phép được phép khai thác.

Tỉnh Quảng Ninh cũng định hướng phát triển chế biến, xuất khẩu thủy sản qua cảng Vân Đồn và sẽ xây dụng mô hình chợ cá của Nhật Bản hoặc của Australia tại Hạ Long. "Đây sẽ là trung tâm phát triển thủy sản của tỉnh" - ông Thắng cho biết.

Ông Nguyễn Thanh Tùng cho biết, ứng dụng công nghệ trong khai thác thủy sản sẽ là một trong những giải pháp ưu tiên để nâng cao giá trị khai thác theo hướng hạn chế tác động xấu đến môi trường, giảm chi phí sản xuất, nâng cao giá trị sản phẩm. 

"Tôi được biết, 3 tỉnh Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa khi phối hợp với các tập đoàn công nghệ ứng dụng công nghệ mới trong bảo quản cá ngừ đại dương giá trị sản phẩm đã tăng 30 - 40%" - ông Tùng cho biết. 

Theo Thứ trưởng Bộ NNPTNT Phùng Đức Tiến, thời gian qua, Chính phủ đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách hỗ trợ ngư dân bám biển; bảo vệ, bảo tồn, tái tạo và phát triển nguồn lợi thủy sản nhằm nâng cao hiệu quả và thu nhập của ngư dân, hướng đến khai thác thủy sản hiệu quả và bền vững, góp phần đảm bảo an ninh quốc phòng biển đảo.

Hiện cả nước đã quy hoạch và đưa vào hoạt động 12/16 khu bảo tồn biển; ban hành danh mục 47 khu vực cấm khai thác có thời hạn; từng bước đưa khu vực bảo tồn nguồn lợi thủy sản vào hoạt động. Đồng thời, ban hành khung pháp lý phát triển đồng quản lý trong bảo vệ nguồn lợi thủy sản.

Tuy nhiên, theo Thứ trưởng Phùng Đức Tiến, ngành thủy sản đang phải đối mặt với những khó khăn, thách thức như: diện tích bảo tồn biển chưa đạt mục tiêu đề ra; chưa kiểm soát được số lượng tàu cá phù hợp với khả năng cho phép của nguồn lợi; khai thác quá mức bằng các ngư cụ có tính hủy diệt; tác động của biến đổi khí hậu; ô nhiễm môi trường ảnh hưởng đến đường di cư, thay đổi nơi sống của loài thủy sản.

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cho rằng, việc lập Quy hoạch bảo vệ và khai thác nguồn lợi thủy sản thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 là cần thiết và quan trọng trong điều kiện hiện nay nhằm bảo vệ bảo tồn, phục hồi phát triển nguồn lợi thủy sản, khai thác thủy sản, hiệu quả bền vững phù hợp với yêu cầu hội nhập quốc tế gắn với bảo vệ chủ quyền quốc gia.

Quy hoạch được thực hiện với mục tiêu xây dựng được bộ chỉ số cụ thể về bảo vệ, khai thác nguồn lợi thủy sản cho từng giai đoạn trong thời kỳ quy hoạch. 

Xây dựng được phương án tổ chức không gian khai thác thủy sản phù hợp với từng vùng biển, khu vực biển gắn với số lượng tàu cá hoạt động theo nghề chiều dài, đối tượng khai thác cho từng giai đoạn trong thời kỳ quy hoạch.