Thiếu liên kết, cảng Cái Mép-Thị Vải “đói” hàng

Hồ Văn Thứ ba, ngày 09/01/2018 06:00 AM (GMT+7)

Đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, nhưng do thiếu tính liên kết giữa cụm cảng và hệ thống đường bộ, cụm cảng quốc tế Cái Mép - Thị Vải luôn lâm vào tình trạng đói hàng.

Cụm cảng biển số 5 là hệ thống cảng liên thông giữa khu vực TP.HCM, Đồng Nai và Bà Rịa - Vũng Tàu (BR-VT), bao gồm toàn bộ hệ thống các cảng ở TP.HCM trên sông Sài Gòn, sông Nhà Bè và cảng nước sâu Cái Mép - Thị Vải ở tỉnh BR-VT.

Quy hoạch cửa ngõ quốc tế

Những con tàu siêu trọng cập cảng Cái Mép - Thị Vải để bốc dỡ hàng. Ảnh: Hồ Văn

Để giảm áp lực giao thông cho TP.HCM, từ năm 2005 Bộ GTVT đã thông qua quy hoạch di dời tất cả cảng trên sông Sài Gòn về BR-VT. Ban đầu việc triển khai quyết liệt, nhưng sau đó lại dừng. Tàu vẫn đưa hàng về hướng TP.HCM. Trong cuộc làm việc với Bộ trưởng Bộ GTVT mới đây, Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Thành Phong đã đề xuất điều phối hàng hóa từ Tân Cảng - Cát Lái sang cảng Cái Mép - Thị Vải để giảm ùn tắc giao thông ở khu vực này. Đây là giải pháp khả dĩ, khi Cái Mép - Thị Vải luôn đói hàng trong khi cảng Cát Lái lại quá tải.

Theo số liệu của UBND tỉnh BR-VT, đến nay khu vực cảng Cái Mép - Thị Vải đã đưa vào khai thác 20/35 dự án (với 3 dự án tạm khai thác và 7 bến cảng container), tổng công suất khoảng 112,7 triệu tấn/năm. Riêng hệ thống các cảng container Cái Mép - Thị Vải được đầu tư trên 27.000 tỷ đồng đã đi vào hoạt động vào năm 2009, với tổng công suất trên 6,8 triệu TEUs/năm.

Còn theo quy hoạch của Chính phủ, cảng biển BR-VT là cảng tổng hợp quốc gia, cửa ngõ quốc tế (loại IA) đảm nhiệm vai trò là cảng trung chuyển quốc tế, năng lực thông cảng đến năm 2030 có thể lên tới 195,5 triệu tấn hàng hóa và 462.000 lượt hành khách. Hiện nay hệ thống cảng biển này đã đưa vào khai thác, với tổng công suất khoảng 121 triệu tấn/năm.

Quan trọng là vậy song, quy hoạch tổng thể về cụm cảng số 5 hiện nay đang gặp một số bất cập, như không gắn kết được sự tham gia đồng bộ của các địa phương liên quan, chưa có tầm nhìn dài hạn, thiếu hệ thống đường bộ... dẫn đến việc hệ thống cảng của TP.HCM luôn quá tải trong khi cảng Cái Mép - Thị Vải lại đói hàng. Theo Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Nhật, hệ thống cảng Cái Mép - Thị Vải hiện chỉ mới hoạt động 30% công suất, còn thừa đến 70% công suất.

Xử lý rốt ráo khó khăn

Các chuyên gia nhìn nhận nguyên nhân đói hàng do ngành dịch vụ hậu cần sau cảng - logistics - chưa phát triển tương xứng, thiếu hệ thống kho bãi, hệ thống kết nối hạ tầng giao thông quanh cảng chưa đồng bộ.

Trong chuyến công tác tại tỉnh BR-VT mới đây, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã tới thị sát cảng quốc tế Cái Mép và làm việc với lãnh đạo chủ chốt tỉnh BR-VT. Cuộc làm việc mổ xẻ nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng trên là do giao thông đường bộ kết nối chưa hoàn thiện.

Ðể tạo điều kiện cho cụm cảng Cái Mép - Thị Vải phát triển, tỉnh BR-VT kiến nghị Chính phủ chỉ đạo Bộ GTVT, các bộ, ngành liên quan đẩy nhanh hoàn thiện hệ thống hạ tầng giao thông kết nối liên vùng. Trong đó, đáng chú ý là đường cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu (ưu tiên đầu tư dự án đoạn Biên Hòa - Tân Thành - Cái Mép); đường sắt Biên Hòa - Vũng Tàu để kết nối cảng Cái Mép - Thị Vải với các địa phương trong vùng. Trong buổi làm việc, Thủ tướng đã đồng ý giao Bộ GTVT chủ trì cùng với địa phương, bộ, ngành liên quan giải quyết rốt ráo các vấn đề khó khăn, vướng mắc trong phát triển cụm cảng Cái Mép – Thị Vải.