Trồng thứ cây ra quả đỏ thơm lừng ở gốc, lão nông kiếm bộn tiền

Được sự giới thiệu của bà Phạm Thị Tuyên – Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) huyện Tuần Giáo, chúng tôi tìm đến xã Tênh Phông để tìm hiểu mô hình trồng cây thảo quả của ông Mùa Dúa Vàng - cây xóa nghèo của đồng bào Mông nơi đây.

Nhờ trồng cây thảo quả, từ đói nghèo, ông Vàng "bứt phá" thành hộ khá giả.

Sau gần 30 phút ngồi xe máy ngược núi trên con đường rải nhựa quanh co từ thị trấn Tuần Giáo, chúng tôi có mặt tại xã Tênh Phông. Ngôi nhà của ông Vàng nằm ngay trước cửa ngõ vào trung tâm xã.

Tại đây, cứ khoảng 10 - 15 phút lại có từ 4 – 5 chiếc xe máy chất đầy bao tải thảo quả của bà con ở các bản vùng cao chạy đến dừng trước cửa nhà ông Vàng để bán cho thương lái ở Lào Cai.

Ngoài bán thảo quả tươi, ông Vàng còn đầu tư lò sấy thảo quả khô, đợi khi nào giá thảo quả đạt ở mức cao nhất ông mới bán.

Chúng tôi không khó để nhận ra ông Vàng, người đàn ông có dáng người đậm, nước da màu đồng hun, đôi bàn tay nứt nẻ, thô ráp – dấu vết của một thời gian khổ do cầm dao, cầm cuốc để chọc lỗ tra hạt ngô, hạt thóc kiếm kế sinh nhai.

Với đôi bàn tay thoăn thoắt đang đếm sột soạt tập tiền 50 triệu đồng, hỏi ông Vàng mới biết đó là số tiền bán thảo quả của gia đình ông trong một buổi sáng.

Ông Vàng cho biết: Trồng thảo quá dưới tán rừng rất nhàn, không tốn một đồng phân bón. So với trồng ngô, lúa, thảo quả cho giá trị kinh tế cao gấp nhiều lần.

Biết chúng tôi là phóng viên, ông Vàng vội vàng cân nốt những bao tải thảo quả còn lại của gia đình và bà con cho thương lái rồi mời chúng tôi vào nhà uống nước.  

Kể với giọng vanh vách, ông Vàng nhớ lại: Đầu những năm 90, cuộc sống của gia đình tôi và người dân nơi đây bị đói nghèo bủa vây như sương mù bao phủ vào mùa đông vậy. Con cái đông đúc nên ngô, thóc làm được bao nhiêu ăn hết đến đó. Tôi đã từng vào rừng đào củ mài, củ sắn, hái hoa chuối để đảm bảo bữa ăn qua ngày cho gia đình. Khổ lắm !.

Đối với một số hộ gia đình ở xa, ông Vàng giúp bà con thu mua lại thảo quả.

Ông Vàng cho biết: Tênh Phông nằm ở độ cao từ 1.500m trở lên so với mực nước biển, quanh năm sương, mây bao phủ khắp xã. Nhận biết được lợi thế này, ông Vừ Khua Xá – người ở xã Pú Nhung (Tuần Giáo) là cán bộ tăng cường ở xã Tênh Phông đã đem cây thảo quả ở huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu về hướng dẫn kỹ thuật bà con trồng. Vì vậy, người dân nơi mới được thoát được nghèo đấy.

Nhận thấy đói nghèo cứ bủa vây năm này qua năm khác, nên ông Vàng là một trong những hộ tiên phong trồng 100 gốc thảo quả đầu tiên trên đất Tênh Phông. Ông bắt đầu trồng thảo quả từ năm 1992, thời điểm đó, đất Tênh Phông nghèo khó, từ huyện Tuần Giáo ngược dốc lên Tênh Phông đi bộ mất nửa ngày trời, cây thảo quả trồng được cũng không có ai thu mua.

Theo ông Vàng, để thảo quả phát triển tốt, lúc mới trồng, phải làm cỏ sạch sẽ. Sau khi thu hoạch thảo quả xong, cắt bỏ đi những cành già.

Theo ông Vàng, phải đến năm 2000, thương lái ở Lào Cai mới biết xã Tênh Phong trồng thảo quả và tìm đến mua. Do phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng, cây thảo quả trồng dưới tán rừng ở bản Ten Hon phát triển rất tốt. Lúc đầu, diện tích trồng thảo quả của gia đình chỉ có 100 gốc nhưng đến nay đã phát triển thành 3ha. Từ lúc trồng đến lúc cho thu hoạch mất khoảng 3 năm, năm thứ 4, thứ 5 trở đi bắt đầu cho thu hoạch rộ.

Nhờ tích cực trong lao động sản xuất, phát triển kinh tế gia đình, ông Vàng nhiều năm nhận được tặng giấy khen của các cấp, các ngành.

Ông Vàng phấn khởi bảo: “Nhiều việc nên chúng tôi cũng chẳng ghi chép, tính toán cụ thể, mỗi năm thu được bao nhiêu tấn. Cứ đến mùa thảo quả ra quả, chúng tôi chỉ biết lên vườn hái về bán cho thương lái. Trung bình, năm được mùa thu được hơn 100 triệu đồng, năm mất mùa được 60 – 70 triệu đồng”.

Trước khi chia tay chúng tôi, ông Vàng chỉ tay vào hàng chục bao thảo quả đang chất đầy trước sân nhà và bảo: “Từ khi trồng thảo quả, cuộc sống đã ổn định hơn so với trồng ngô, sắn trên nương như trước đây. Mọi thứ trong nhà từ tủ lạnh, ti vi, xe máy… đều nhờ bán thảo quả có được. Đặc biệt, nhờ có thảo quả mà đói nghèo đã bị “đuổi” ra khỏi nhà”.