Thêm thuốc hỗ trợ điều trị cai nghiện

Hiệu quả tích cực

Ông Đoàn Thanh Hải, 56 tuổi, ở Điện Biên, là một trong những bệnh nhân đầu tiên ở Việt Nam được điều trị bằng thuốc Buprenorphine.

Việc sử dụng thuốc Buprenorphine cai nghiện ma túy đang được nhân rộng trong cả nước.

Ông Hải nghiện ma túy từ những năm 90. Lúc đó ông sử dụng ma túy thường xuyên, trung bình mỗi ngày phải hút, chích 2-3 lần, chi phí hết khoảng 400.000 đồng.  Sau 4 lần cai nghiện không thành rồi tái nghiện, Heroin làm cho sức khỏe ông giảm sút, kinh tế cạn kiệt, gia đình tan nát. Sau gần 20 năm nghiện ma túy, mới đây ông được các bác sĩ thăm khám, tư vấn cai nghiện bằng thuốc Buprenorphine. Đó quả thật là thời khắc quan trọng giúp cuộc sống của ông lại lóe lên niềm hy vọng.

"Sau một hai ngày uống thuốc tôi vẫn sử dụng heroin nhưng không còn cảm giác phê nữa. Ngày thứ hai, bác sĩ tăng liều ngậm, tôi không còn cảm giác thèm heroin. Sau 3 thàng dùng thuốc Buprenorphine sức khỏe của tôi tốt lên nhiều, ăn uống ngon miệng hơn, ngủ sâu giấc"- bệnh nhân chia sẻ.

Tương tự, ông Nguyễn Văn Thân (Nghệ An) cũng đang sử dụng  thuốc Buprenorphine. Ông Thân cho biết, so với methadone thì  sử dụng Buprenorphine thấy tiện ích hơn nhiều vì không phải ngày nào cũng phải đến trung tâm để uống thuốc.

"Với một lao động ở miền núi, cách xa trung tâm huyện cả 50 km như chúng tôi thì điều này rất có ý nghĩa. Vì thời gian chúng tôi không di chuyển sẽ giúp chúng tôi có thêm thời gian để làm việc, có tiền lo cho cuộc sống. Tôi hy vọng chương trình sẽ được mở rộng để nhiều hơn những người nghiện như chúng tôi được uống thuốc Buprenorphine" - ông Thân nói.

Theo Bộ Y tế, Buprenorphine được sử dụng để điều trị cho người nghiện các chất dạng thuốc phiện từ năm 1995 tại Pháp, hiện có 40 quốc gia áp dụng. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đưa Buprenorphine vào danh mục thuốc thiết yếu từ năm 2005. Theo báo cáo của WHO năm 2015, châu Âu có tới 59% các nước đang điều trị nghiện ma túy bằng Buprenorphine.

Tại Việt Nam, điều trị nghiện các CDTP bằng thuốc Buprenorphine được thí điểm từ năm 2015 trong khuôn khổ hai nghiên cứu của Trường Đại học Y Hà Nội và Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS TP HCM. Kết quả đánh giá cho thấy điều trị bằng Buprenorphine có rất nhiều ưu điểm.

Tác dụng, tiện lợi hơn cả Methadone

Chính từ những thử nghiệm ban đầu ấy, vừa qua, tháng 5/2019 Cục Phòng, chống HIV/AIDS (Bộ Y tế) vừa triển khai hoạt động “Khởi động điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc buprenorphine” thí điểm tại Bộ Y tế chủ trương đưa thuốc Buprenophine vào điều trị cho người nghiện các chất dạng thuốc phiện, bổ sung thêm một sự lựa chọn bên cạnh thuốc Methadone. Ban đầu thuốc được triển khai tại 3 tỉnh miền núi Điện Biên, Sơn La và Nghệ An, sau đó mở rộng ra các tỉnh như Yên Bái, Thanh Hóa...

Ông Nguyễn Hoàng Long - Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS cho biết, hiện nay, cả nước có hơn 54.000 người đang điều trị bằng Methadone. Methadone là biện pháp điều trị an toàn và hiệu quả cao song việc bệnh nhân phải đến cơ sở y tế hằng ngày để uống cũng là một trở ngại, đặc biệt là ở các tỉnh miền núi, vùng sâu, vùng xa.

Thuốc Buprenorphine có những lợi ích tương tự như Methadone, giúp người nghiện các chất dạng thuốc phiện giảm lệ thuộc vào heroin hoặc thuốc phiện, giảm hội chứng cai; phòng được các bệnh lây truyền qua đường máu như HIV, viêm gan B, viêm gan C; giảm tử vong do dùng quá liều heroin; giảm các hành vi phạm pháp và giúp người nghiện phục hồi chức năng tâm lý xã hội, lao động và hòa nhập cộng đồng.

Tuy nhiên, Buprenorphine còn có tác dụng kéo dài nên khi điều trị thì người bệnh 2-3 ngày mới phải đến cơ sở y tế một lần thay vì đến hằng ngày như khi điều trị bằng Methadone. Do không có tương tác thuốc nên khi điều trị bằng Buprenorphine, người nghiện ma túy nhiễm HIV đang dùng ARV cũng không cần tăng liều ARV. Do đó, việc triển khai điều trị cai nghiện bằng thuốc Buprenorphine sẽ tạo cơ hội để người nghiện tiếp cận điều trị.

Hiện tỉnh Điện Biên là một trong những địa phương có tỷ lệ người nghiện ma túy cao nhất cả nước với hơn 9.000 người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý, trong đó hơn 2.600 bệnh nhân đang điều trị bằng Methadone. Với việc đưa thêm Buprenorphine vào cai nghiện cùng với Methadone, người nghiện ma túy ở Điện Biên, đặc biệt là các địa bàn xa trung tâm, sẽ có thêm cơ hội để tiếp cận điều trị.

Trước mắt, sẽ có 7 tỉnh được triển khai thử nghiệm với khoảng 1.000 người nghiện, tập trung tại các tỉnh có số người nghiện cao và ưu tiên các tỉnh miền núi. Sau đó, Bộ Y tế sẽ đánh giá hiệu quả sử dụng để triển khai toàn quốc.