Sau Tết, rau rừng Sau Sau xuống phố hút khách những ngày đầu năm

Sau tết, ngay từ sáng sớm tại các chợ huyện Lộc Bình, Cao Lộc và các chợ đầu mối ở thành phố Lạng Sơn như Kỳ Lừa, Chợ Đêm, Giếng Vuông ngoài sự tấp nập của kẻ bán người mua hàng hóa thông dụng lấy may mắn đầu năm còn có gánh hàng rau Sau Sau do các chị em người dân tộc bày bán. Lá rừng Sau Sau được hái khi mới nhú mầm non, còn xanh tươi và sạch. Lá mọc nhiều khi trời đang lạnh trở ấm và có chút mưa phùn đầu xuân. 

Lạng Sơn và một số tỉnh miền núi phía Bắc có nhiều cây Sau Sau mọc dại trên các triền đồi, sườn núi. Bà con dân tộc thiểu số chủ yếu là phụ nữ trong trang phục dân tộc đến từ các huyện Chi Lăng, Cao Lộc, Văn Quan, Lộc Bình mang Sau Sau rừng ra bán. Nhiều gia đình đã có khoản thu nhập kha khá đầu năm, cuộc sống bớt đi khó khăn thời kỳ nông nhàn đầu xuân.

Lá Sau Sau trở thành món ăn đặc sản từ vài năm nay. Là loại cây thân gỗ khá cao, mọc hoang dại. Về mùa Xuân khi tiết trời mát mẻ, mưa phùn thấm đẫm núi rừng là lúc cây sau sau trổ lộc. Lá Sau Sau khi thoát chồi có màu tía đẹp mắt, tạo nên cảnh quan khá hấp dẫn cho núi rừng vào xuân. Sau Sau ở Lạng Sơn phổ biến có hai loại, một loại lá tím và một loại lá trắng đục. Người tiêu dùng ưa thích loại màu tím hơn vì có vị đắng, tính bình, tác dụng thanh nhiệt giải độc, chữa viêm ruột, đau vùng thượng vị, thổ huyết, chảy máu cam, trị mẩn ngứa.. 

Lá Sau Sau ở Lạng Sơn không chỉ hấp dẫn người bản địa, mà du khách đến đây mùa này ai cũng phải mua cho bằng được vài mớ sau sau về cùng gia đình thưởng thức hoặc làm quà cho bạn bè, người thân. Nhu cầu lớn vậy nên những ngày Xuân bà con vùng Lạng Sơn đã vào rừng bẻ lộc Sau Sau mang bán ở khắp các chợ đầu mối Lạng Sơn như: Chợ Kỳ Lừa, Đông Kinh, chợ Chi Lăng.

Cô Nguyễn Thị Hà, khách du xuân đến từ Bắc Ninh cho biết: Tranh thủ lễ chùa xong xuôi, tôi cùng mấy chị em trong đoàn ghé chợ để mua rau sau sau về thưởng thức. Năm ngoái gia đình cũng du xuân rồi mua ăn thử thấy ngon nên năm nay tôi đã đi ra chợ để kiếm mua bằng được.

Cô Triệu Thị Sim, người dân tộc Nùng ở Hòa Cư, Cao Lộc hàng ngày vẫn hái lá Sau Sau mang xuống thành phố bán. Cô cho biết: Mỗi bó tôi bán với giá 5.000 đồng, chiều nào tôi cũng hái một giỏ gần trăm mớ mang xuống chợ TP bán, mới đầu mùa nhiều người tìm mua nên bán rất đắt hàng. “Đồi cạnh nhà rất nhiều cây Sau Sau, chồi non xanh mơn mởn và sạch tự nhiên nên mỗi ngày tôi lên hái một lúc là đủ một giỏ gần trăm mớ mang xuống chợ. Nhờ vậy mà mỗi ngày tôi có thêm thu nhập cho gia đình”, cô Sim phấn khởi.

Theo bà Sim, thời tiết thuận lợi, nắng ấm nên sau sau trổ lá đúng dịp ra Giêng. Sau sau có hai loại: màu lá tím và trắng đục. Người tiêu dùng ưa thích loại màu tím hơn vì có vị đắng, tính bình, thanh nhiệt giải độc, có thể chữa viêm ruột, đau vùng thượng vị, thổ huyết, chảy máu cam, trị mẩn ngứa... “Nếu ăn lẩu thì chỉ cần rửa sạch, nhúng rau vào nồi khi nước đã sôi. Còn ăn ghém thì cần phải có bát nước chấm. Bát nước chấm này làm bằng ruột cá làm sạch, băm nhỏ cùng thịt cá, thính nếp, nước mẻ, hành tỏi, ớt, củ sả, nước mắm ngon. Sau đó đem nấu khoảng 10 phút sẽ tạo thành một thứ nước sền sệt thơm lừng”, bà Sim hướng dẫn khách mua rau.

Dịp xuân, vào bất kỳ quán ăn nào ở xứ Lạng, thực khách cũng sẽ được khuyến mại một đĩa lá sau sau tươi rói, kèm bát nước chấm “đặc chủng”. Có thể là nước chấm xà đúc làm bằng tủy xương lợn, hòa trộn với một số gia vị địa phương tạo nên một hương vị rất riêng và chỉ loại nước chấm này mới tải nổi hương vị núi rừng của lá sau sau một cách trọn vẹn.

Sau Sau còn được gọi là sau trắng, phong hương, bạch giao hương, cây thau, cổ yếm... Cây sau sau có ở các tỉnh phía Bắc như Quảng Ninh, Lạng Sơn, Hà Tây, Hòa Bình... Bộ phận dùng làm thuốc là quả (lộ lộ thông), lá (phong hương diệp), rễ (phong hương căn), nhựa (phong hương chi). Ngọn lá non được dùng làm thực phẩm. Lá sau sau chứa nhiều tanin. Quả chứa acid liquidamric, acid liquidamric lacton, acid beturonic. Nhựa chứa tinh dầu và nhiều chất khác.