Sai phạm tại Hợp tác xã Bến Nghé

Ngày 16/1/2020 Công ty Cổ phần đầu tư phát triển Đô Thị Mới (gọi tắt: Công ty Đô Thị Mới) ký kết hợp đồng hợp tác với HTX Bến Nghé với số tiền đầu tư lên đến 280 tỷ đồng. Số tiền này sau đó được chuyển qua tài khoản của Liên minh HTX Thương mại TP.HCM (Saigon Co.op) để thực hiện việc góp vốn. Tuy nhiên, HTX Bến Nghé đã "dính" nhiều sai phạm từ sự hợp tác này.

Góp vốn hơn 280 tỷ vào Saigon Co.op rồi xin hoàn lại

Ngày 16/1/2020, Công ty Đô Thị Mới ký kết hợp đồng hợp tác với HTX Bến Nghé với số tiền đầu tư lên đến 280 tỷ đồng. Bốn ngày sau, Công ty Đô Thị Mới đã chuyển 280 tỷ đồng vào tài khoản của HTX Bến Nghé. Cùng ngày, HTX Bến Nghé đã chuyển toàn bộ số tiền 280 tỷ cùng với gần 2 tỷ đồng từ vốn góp của 6 thành viên mới của HTX để góp vốn vào Saigon Co.op.

Theo kết luận thanh tra của UBND quận 1, trong niên độ năm 2020, HTX Bến Nghé có ghi nhận khoản tiền là hơn 280 tỷ đồng do Công ty Đô Thị Mới chuyển vào theo hợp đồng hợp ngày 16/1/2020. Số tiền trên được chuyển khoản (ghi nhận theo sổ chi tiết giao dịch) vào tài khoản của HTX Bến Nghé và chuyển tiếp qua tài khoản của Liên minh HTX Thương mại TP.HCM (Saigon Co.op) ngày 20/1/2020.

Đoàn thanh tra UBND quận 1 đã làm việc với ông Nguyễn Trọng Toàn, Chủ tịch HĐQT kiêm giám đốc HTX Bến Nghé và bà Trần Thị Hồng, thành viên HĐQT kiêm phó giám đốc HTX Bến Nghé đều thừa nhận: Việc góp vốn của 6 thành viên mới và huy động vốn từ Công ty Đô Thị Mới (không phải là thành viên HTX) là nhằm thông qua danh nghĩa của HTX Bến Nghé với tư cách là thành viên Saigon Co.op để chuyển toàn bộ số tiền hơn 281 tỷ đồng để góp vốn vào Saigon Co.op.

Đoàn thanh tra UBND Quận 1 nhận định: HĐQT HTX Bến Nghé góp vốn từ nguồn vốn hợp tác đầu tư của Công ty Đô Thị Mới (không phải là thành viên của HTX Bến Nghé và Saigon Co.op) để thực hiện góp vốn tăng điều lệ của Saigon Co.op là vi phạm quy định tại khoản 1, điều 43, Luật HTX năm 2012 về Vốn điều lệ của HTX, Liên hiệp HTX…

Từ đó, UBND Quận 1 kết luận: Việc góp vốn trên có dấu hiệu lợi dụng danh nghĩa HTX Bến Nghé để hoạt động trái pháp luật, vi phạm các quy định về thẩm quyền, trình tự, phương thức huy động vốn góp, huy động vốn không phục vụ cho hoạt động sản xuất, kinh doanh mà mục đích là để góp vốn vào Saigon Co.op.

Kết luận của UBND quận 1 nêu: ngày 25/3/2020, qua làm việc với ông Nguyễn Trọng Toàn – Chủ tịch HĐQT HTX Bến Nghé, ghi nhận: HTX Bến Nghé có văn bản đề nghị Saigon Co.op hoàn trả lại vốn góp. Việc đề nghị hoàn trả lại vốn góp đã được Đại hội thành viên Saigon Co.op thông qua và ban hành nghị quyết chấp thuận rút vốn của HTX thành viên. Tuy nhiên, hiện nay số tiền góp vốn của HTX Bến nghé góp vào Saigon Co.op hơn 281 tỷ đồng chưa được hoàn trả. Lý do hiện nay cơ quan Nhà nước có thẩm quyền đang thanh tra, điều tra theo chỉ đạo của UBND TP.HCM về các vấn đề liên quan đến Saigon Co.op.

Bị phạt hành chính 40 triệu đồng

Kết luận thanh tra của UBND quận 1 cho biết: Ngày 30/9/2020, UBND quận 1 đã ban hành quyết định xử phạt hành chính đối với HTX Bến Nghé về 4 hành vi vi phạm, với tổng số tiền phạt 40 triệu đồng.

Trong đó có hành vi chưa hạch toán vào sổ kế toán số tiền 280 tỷ đồng là số tiền hợp tác với Công ty Đô Thị Mới. Hành vi này đã vi phạm Nghị định của Chính phủ năm 2018, Quy định về xử phạt hành chính trong lĩnh vực kế toán, kiểm toán độc lập. HTX Bến Nghé bị phạt 25 triệu đồng.

Ngoài ra, việc HTX Bến Nghé góp vốn mua cổ phần tại Saigon Co.op với số tiền hơn 281 tỷ đồng đã vượt quá 50% vốn điều lệ của HTX Bến Nghé nên UBND Quận 1 đã ra quyết định xử phạt hành chính 7,5 triệu đồng.

Bên cạnh đó, UBND Quận 1 cũng xử phạt HTX Bến Nghé 7,5 triệu đồng đối với hành vi không thông báo với cơ quan chức đã cấp giấy chứng nhận đăng ký sau khi góp vốn, mua cổ phần… Cụ thể ở đây là HTX góp vốn từ ngày 20/1/2020 nhưng đến thời điểm kiểm tra (14/9/2020) HTX chưa thực hiện thông báo bằng văn bản với cơ quan chức đã cấp giấy chứng nhận đăng ký HTX.

 Xử lý hình sự liên quan đến góp vốn tại Saigon Co.op

Liên quan Saigon Co.op, tháng 7/2020, Thanh tra TP.HCM đã có kết luận thanh tra về việc chấp hành các quy định pháp luật tại Saigon Co.op. Kết luận thanh tra đã nêu ra nhiều sai phạm liên quan đến việc tăng vốn điều lệ.

Theo đó, đầu năm 2020, Đại hội thành viên bất thường Saigon Co.op ra nghị quyết thống nhất tăng vốn điều lệ từ 3.200 tỷ đồng lên hơn 6.797 tỷ đồng theo phương án huy động vốn từ các thành viên. Có 20/26 hợp tác xã thành viên góp vốn với tổng số tiền hơn 3.597 tỷ đồng.

Điều bất thường là trong các năm 2018, 2019, một số HTX có mức lợi nhuận sau thuế dưới 6 tỷ đồng không tham gia góp vốn. Trong khi đó, phần lớn HTX có lợi nhuận sau thuế từ 24 triệu đồng đến dưới 500 triệu đồng lại tham gia góp với số vốn góp hàng trăm tỷ đồng. Trong đó có: HTX Bến Nghé (lỗ hơn 163 triệu đồng nhưng góp vốn hơn 244 tỷ đồng; HTX TM Đô Thành (lỗ hơn 721 triệu đồng nhưng góp vốn hơn 247 tỷ đồng)…

Từ dấu hiệu sai phạm có yếu tố hình sự, Thanh tra TP.HCM đã chuyển hồ sơ vụ việc sang Công an TP.HCM điều tra làm rõ. Tháng 12/2020, Cơ quan an ninh điều tra Công an TP.HCM đã khởi tố, bắt tạm giam ông Diệp Dũng, nguyên Chủ tịch HĐQT Saigon Co.op về hành vi "lạm quyền trong khi thi hành công vụ".