Chừng không muốn chậm trễ hơn, gã Landrace số 56 phụ họa theo. Gã húc chiếc thủ câng câng, hất xoay ngang máng thức ăn trống rỗng, rồi ngay tức khắc quay mặt ra, mặc cho đáy máng rơi tự do xuống đập vào thành chuồng bằng sắt đánh rầm.
Bấy giờ, Ly mới kịp mở cánh cửa bước vào. Thằng 35, thằng 497, thằng 206.. bừng tỉnh rú lên, hợp tấu thành bản nhạc hào hùng y chang dàn nhạc kèn đồng. Một ngày làm việc của Ly bắt đầu thế đấy.
Cha mẹ nơi nao, Ly cũng chẳng biết. Nàng được lão Vạn nuôi nấng từ lúc sơ sinh. Lão Vạn thui thủi cuộc sống cùng cô con gái nuôi trong căn nhà tồi tàn, kề bên một bãi rác vắng người qua lại. Cách đây 19 năm, lão Vạn xin được Ly ở phòng hộ sinh của nhà thương. Một thiếu phụ quá trẻ đến sinh nở, rồi bỗng nhiên trốn biệt, vứt lại hài nhi đỏ hỏn. Cả nhà thương sửng sốt lẫn lúng túng, chưa biết xử lý thế nào với sinh linh đáng thương ấy. Lão Vạn xung phong nhận đứa trẻ làm con nuôi, đó là Ly bây giờ.
Ly suôn sẻ hơn lão Vạn, mười tám tuổi nàng tự xin được việc, làm công nhân trong trại lợn giống. Ban đầu người ta phân công nàng chăm sóc lợn nái đẻ. Nàng chưa một lần làm mẹ, nhưng nơi đây nàng từng thu hoạch bài học sâu sắc về tình mẫu tử. Dù con người hay loài vật, dù lý trí hay bản năng thì tình mẫu tử cũng mãnh liệt như nhau.
Con Mồi bỏ ăn đã hai ngày. Ly thương hắn quá. Cũng giống Ly, vừa chào đời hắn đã mang số phận cơ khổ. Mẹ nó là ả nái 203, trong cơn vượt cạn đã hờn căm tất thảy, căm thù cả máu thịt mình. Trong lần đẻ ấy, ả nái vật vã rặn từng cơn suốt hai ngày mà chưa đẻ nổi, nước ối chảy đã khô kiệt. Mãi tới một giờ sáng, sinh linh bé nhỏ thứ nhất cũng chào đời. Một cơ thể mềm oặt, run rẩy. Hơn ai hết, ả lợn nái biết rõ khối thịt đang tập thở kia chính là thủ phạm gây ra những cơn đau hãi hùng trong ả. Bất thần, ả lợn nái quay mặt về phía đứa con vừa chào đời. Ly chợt linh cảm tới điều chẳng lành. Nàng bật xông tới nhặt sinh linh bé nhỏ. Nhưng không kịp. Ả nái tợp nhanh một nhát sắc lẹm.
Tiếp tục công việc, nàng rút kinh nghiệm, tự nhắc nhở mình phải xử lý mau lẹ hơn. Ba mươi phút phấp phỏng, chú ỉn thứ hai trồi ra cùng cơn rặn mạnh của mẹ nó. Ly chầm bập lao tới rất nhanh, nhưng ả nái còn tốc độ hơn. Ả thúc mõm vào bụng Ly, hất nàng vào xó tường. Nàng đau điếng thở dốc, chứng kiến thêm một sinh linh nữa rơi vào vòng oan nghiệt. Ly mệt mỏi căm phẫn nhìn con ác thú. Cuộc vượt cạn thật hãi hùng. Ròng rã tới tang tảng sáng mới kết thúc với một kết cục bi thảm. Chỉ có 3 chú ỉn con được Ly cứu thoát khỏi lưỡi hái tử thần, 9 con khác đã trở thành nạn nhân của chính mẹ chúng..
Mấy chú ỉn con dụi đầu vào bụng mẹ tìm nguồn sữa. Rồi chúng chạy lon ton, hít hít, liếm láp vào má mẹ, chờ đợi sự âu yếm từ mẹ. Con mẹ ngoái đầu lại nhìn, hẳn nó đã nhận ra những đứa con thân yêu của mình? Nó sẽ âu yếm những đứa con, tận hưởng niềm hạnh phúc của tình mẫu tử. Nhưng không! Thật bất ngờ. Nó bất thần ngoạm mạnh. Một đứa con nữa đã trở thành cái xác vô hồn, mắt mở to trắng dã oan ức. Mẹ nó vùng dậy săn đuổi hai đứa con còn lại. Hai đứa hoảng hốt chạy tứ tung. Một con bị mẹ ép vào góc tường. Cái mõm to bè khịt khịt làm cho đứa con nghẹt thở, nó kêu la thảm thiết, tru lên những âm thanh xa xôi và vô vọng...
Đứa con sót lại cuối cùng, vừa chạy vừa thở gấp gáp. Mắt nó ứa ra hai dòng lệ, ánh lên sự tuyệt vọng và le lói chút hy vọng. Con vật không phải chờ đợi vô vọng. Ly kịp nhặt nó ra khỏi nơi tử địa. Không còn cách nào khác hơn là gửi đứa con sót lại sang bú nhờ một ả nái khác. Chú ỉn được bấm số tai 450 và hòa vào đàn con lạ lẫm sinh ra trước chú hai ngày.
Khác máu tanh lòng, chú ỉn côi cút trở thành tâm điểm chú ý của đồng loại. Những con lợn nhìn kẻ dị bào bằng con mắt khinh miệt, đố kỵ. Lắm lúc nghĩ thương thân phận chú ỉn, Ly không cầm nổi nước mắt.
Sống trong môi trường đầy ắp hung bạo, thế mà con 450 lớn nhanh như thổi. Chẳng mấy chốc đã thành chú lợn choai thực thụ. Chú cùng trang lứa được tách ra ở riêng từng ô chuồng, chờ khách hàng tới chọn lựa mua về. Ngoại hình của chú 450 quá chuẩn: mắt sáng, tinh nhanh, lưng trường, mông vai vạm vỡ, thân hình cân đối nở nang. Khỏe mạnh lanh lẹ, chân đi móng vững chãi. Lẽ ra chú đã lọt vào mắt xanh của bất cứ khách hàng khó tính. Hiềm nỗi, cụt đuôi và mất một bên tai. Cái ngữ ấy dẫu đẹp đến tuyệt đỉnh người ta cũng bỏ. Khách hàng lắm người xuýt xoa tiếc cho con 450. Hầu hết đám bằng tuổi chú đã lần lượt rời trại, riêng chú không có khách hàng nào chọn lựa. Cán bộ phụ trách giống toan đưa hắn vào danh sách loại thải. Mấy chú bên tổ truyền giống nhân tạo thấy hắn ngồ ngộ, bèn nảy sinh ý định sử dụng hắn làm con mồi để huấn luyện lợn đực. Từ đó hắn mang tên con Mồi, gọi riết thành quen thuộc.
Trong lĩnh vực truyền giống, các gã đực rựa quan trọng gấp nhiều lần các ả nái. Huấn luyện lợn đực giống là cả một nghệ thuật, kỳ khu sánh với việc dạy thú ở rạp xiếc. Phòng tập dựng sẵn chiếc giá bằng gỗ. Điều khiển lợn nhảy lên giá chẳng dễ chút nào. Muốn huấn luyện hữu hiệu cần sử dụng tới con mồi. Lợn sắp trưởng thành chưa biết phân biệt đối tượng đực cái nên chúng dễ bị lừa. Người ta đặt con 450 nằm úp lên giá tập. Tuy cùng giới tính, con Mồi vẫn kích thích tính dục của gã đực chậm tiến. Thế là gã nhảy phốc lên, hai chi trước bấu chặt lấy con Mồi 450. Con Mồi bị những móng vuốt và cả sức nặng gần tạ của gã đực đè lên khiến nó đau đớn, kêu thét dãy giụa. Mặc kệ, huấn luyện viên càng ra sức giữ chặt lấy con Mồi, không cho nó nhoài ra khỏi giá tập. Cứ thế, mỗi ngày con Mồi bị hành hạ suốt mấy tiếng đồng hồ. Kết thúc mỗi buổi tập luyện toàn thân con Mồi bị rách tướp, da bị cào xước đỏ tấy lên.
Mỗi lần Ly đi qua, thấy con Mồi kêu thét quẳn quại trên giá tập, Ly nhắm mắt chẳng dám nhìn. Ly thương lắm, thương đến thắt ruột, nhưng chẳng biết than thở cùng ai. Rồi cũng đến lúc con Mồi to lớn tới mức chẳng thể bê nổi nó đặt lên giá huấn luyện. Nó được giải phóng khỏi kiếp đọa đầy. Giờ thì nó thoải mái nghỉ ngơi. Mặc dù nó đã thuần thục và kiểm tra chất lượng đạt hạng ưu, nhưng với cái thân hình khuyết tật của nó, vẫn chẳng có khách hàng nào để ý tới. Nó trở nên lạc lõng giữa đồng loại. Một kẻ thừa chỉ chờ loại thải.
Giờ lão Vạn – người cha nuôi đáng kính của Ly đã có tuổi. Sức lão yếu hẳn, không mang vác nổi những vật nặng. Trông cái dáng lão khẳng khiu, èo uột chẳng ai thèm thuê lão. Ly suy nghĩ mông lung. Hay là kiếm một nghề nhẹ nhàng để cha khuây khỏa tủôi già, lại có thêm thu nhập. Làm công nhân trại lợn, Ly gặp toàn khách hàng vốn là những người hành nghề dẫn lợn đực nhảy. Ly thấy nhiều người già yếu hơn lão Vạn mà vẫn làm được. Nghề này không tốn sức như cửu vạn, bốc vác. Ai gọi thì dắt lợn đi, thong thả cuốc bộ cũng như tập thể dục dưỡng sinh, càng tăng sức khỏe. Ly bàn với cha chuyển sang nghề dẫn lợn đực nhảy. Nghe Ly phân tích, lão Vạn thấy xuôi. Nhưng tiền đâu ra mua lợn giống. Đầu tư mua con lợn đực mất gần chục triệu đồng, số tiền ấy đối với Ly không nhỏ. Đương lấn bấn suy nghĩ, cái khó ló cái không. Ly đâm liều: hay là mua con Mồi, chắc ban giám đốc sẽ bán rẻ cho Ly.
Hôm sau, Ly đánh bạo lên phòng giám đốc. Nghe Ly trình bày xin mua con Mồi, ông giám đốc ngạc nhiên:
- Cháu sắp cưới chồng hả? Sao không báo cáo tổ chức, để công đoàn có kế hoạch hỗ trợ?
Ly phân trần giải thích. Hiểu ra, ông giám đốc thông cảm:
- Con Mồi vậy chứ hắn không kém bất cứ con đực nào đâu. Dòng máu thuần chủng đấy nhé.
Con Mồi trở thành tài sản kiếm cơm của lão Vạn, Lão mừng khấp khởi trẻ ra trông thấy. Nhưng thói đời chẳng chiều lòng lão Vạn ngay. Lão Vạn thất vọng vì ai cũng chê con Mồi. Thật may mắn cho lão Vạn, cứ như trời giúp. Bỗng nhiên bà Then tìm đến. Nhà bà Then ở cuối xóm, gái góa, sống quanh quẩn với mảnh vườn chuồng lợn, kinh tế chẳng khá giả hơn lão Vạn. Bà Then nuôi con nái Móng Cái gầy nhẳng ốm o, bé tí xíu, mặc dù đã đẻ đến ba lứa lận. Mọi bận bà lấy giống lợn đực của anh cán bộ thú y xã, nhưng đẻ ra tòan những lợn còi cọc, đốm loang đốm lổ nuôi mãi chẳng thấy lớn, tốn cám. Thế là bà lỗ hết sạch cả vốn, đâm chán. Nghe nói nhà lão Vạn mới tậu được giống lợn kỳ quái, bà nghĩ “khoai đất lạ, mạ đất quen”, biết đâu lạ giống lạ má, con nái lại sinh được đàn con tốt. Bà đâm liều sang nhờ lão Vạn. Lão Vạn đang ốm vật vờ trên giường, có khách đến, lão gượng ngay dậy, người khỏe dần ra. Cho con Mồi nhảy nái rồi, lão Vạn phấp phỏng chờ đợi. Ba tháng, ba tuần, ba ngày. Lợn nái nhà bà Then đẻ ra bầy con trắng tuyền, đẹp như tranh vẽ. Đàn lợn lớn nhanh, béo tròn trùng trục, hàng xóm đến xem khen nức nở.
Làng trên xóm dưới kháo nhau. Những hộ nuôi lợn nái đều tìm đến nhà lão Vạn. Giờ lão đã có việc thường xuyên, lão khỏe hẳn ra.
Bà Then và lão Vạn giờ trở thành cặp bạn già tâm đầu ý hợp. Nhà lão Vạn không còn cô quạnh. Ly tràn ngập niềm vui. Ly thường xuyên đáo về thăm cha, đi cùng cô còn có một anh cán bộ trung cấp thú y. Căn nhà của họ giờ tràn ngập tiếng cười. Hạnh phúc đến giản đơn và ấm áp nhường bao.
