Gà chín cựa chỉ phát triển tốt ở rừng Xuân Sơn (huyện Tân Sơn, tỉnh Phú Thọ). Nơi này rừng già còn ngút ngàn, bà con người Dao đã may mắn được Giàng ban cho giống gà quý tiến Vua năm nào. Đó chính là gà chín cựa, giống gà đã luôn mang lại lợi nhuận cao cho người nuôi.
"Độc kê" 10 cựa giá nghìn đô, gà trống bướm 4 chân ở Cần Thơ, gà 9 cựa bạch tạng, ... là những "quái gà siêu lạ" nhất năm Đinh Dậu 2017.
Gà tiến vua, gà truyền thuyết, gà sách đỏ hay như gà siêu trứng… đang giúp cho người dân ở nhiều vùng quê đổi đời, thoát cảnh nghèo đói, trở thành tỷ phú, xây nhà lầu, sắm xe hơi.
Xã miền núi Xuân Sơn (tỉnh Phú Thọ) được coi là "vương quốc" của gà chín cựa, giống gà có nguồn gốc trong truyền thuyết Sơn Tinh - Thuỷ Tinh. Nhưng ngay ở đây cũng rất hiếm gà đủ 9 cựa.
Xuân Đài là xã nằm trong vùng đệm của Vườn Quốc gia Xuân Sơn (Phú Thọ) có nhiều hộ nuôi gà nhiều cựa với số lượng hàng trăm con.
Gà chín cựa ở Xuân Sơn, Phú Thọ được chăn thả hoàn toàn tự nhiên, sáng kiếm ăn trong rừng, tối về gốc cây quanh nhà để ngủ. Chủ nuôi muốn bắt gà đãi khách phải dùng… chài.
Linh kê gà 9 cựa phủ bóng truyền thuyết ấy nhờ kỳ công của một ông giáo về hưu đã trở thành vật nuôi gần gũi giúp người dân phát triển kinh tế.
Gà chín cựa, gà Đông Tảo, gà Ai Cập, gà ri cổ, gà Móng là những giống gà quý giúp cho cả làng thu tiền tỷ, ngày càng nhiều triệu phú nông dân, xây nhà lầu, mua xe hơi.
Hằng năm, vào dịp tết đến, xuân về, trang trại chăn nuôi gia cầm đặc sản lại trở thành địa chỉ tấp nập khách đến mua chim, gà, cây, trái. Một con sâm cầm có giá 1 - 2 triệu đồng, một con chim công giá trên dưới 10 triệu đồng, đến cây sung cảnh sai trĩu quả giá từ vài chục triệu đến trăm triệu đồng/cây… đều được nhiều “đại gia” săn lùng.
Sau nhiều năm dày công nghiên cứu và thử nghiệm, Công ty TNHH MTV Gà giống Dabaco, thuộc Tập đoàn Dabaco Việt Nam (TP.Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh) đã lai tạo, nhân giống thành công nguồn gen giống gà nhiều cựa. Ngoài ra, công ty còn kết hợp cải tiến nâng cấp chất lượng và giữ gìn tinh hoa của giống gà quý hiếm này, tạo ra một nguồn giống gà mới mang thương hiệu gà chín cựa Dabaco.
