Quá lãng phí thức ăn chăn nuôi
Tại diễn đàn, TS.Nguyễn Thanh Bình – Cục Chăn nuôi (Bộ NN&PTNT), cho biết: Theo thống kê, năm 2017 nước ta có 5,65 triệu con bò; 2,49 triệu con trâu và 2,72 triệu con dê, cừu. Kế hoạch năm 2020 sẽ tăng lên 5,84 triệu con bò; 2,62 triệu con trâu và 4,01 triệu con dê, cừu. Về sản xuất thức ăn chăn nuôi, 6 tháng đầu năm 2018, sản xuất toàn ngành tiếp tục tăng trưởng mạnh; tốc độ tăng trưởng vượt mục tiêu đã đề ra và đạt mức cao. Dự kiến GDP nông lâm thủy sản 6 tháng đầu năm tăng từ 3,95 - 4,05%, đạt mức tăng cao nhất trong 10 năm gần đây.
“Tuy nhiên, một thực tế đáng buồn là Việt Nam vẫn phải nhập khẩu một lượng lớn nguyên liệu sản xuất thức ăn công nghiệp (TACN) và có xu hướng tăng đều qua các năm. Theo số liệu của Bộ NN&PTNT, giá trị nhập khẩu nguyên liệu TACN hàng năm còn cao hơn giá trị kim ngạch xuất khẩu gạo - mặt hàng xuất khẩu chủ lực của nước ta. Theo số liệu báo cáo của các đơn vị kiểm tra TACN nhập khẩu, ước tính năm 2017, tổng khối lượng nguyên liệu TACN nhập khẩu khoảng 18,1 triệu tấn, tương đương 5,5 tỷ USD, giảm 7,7% so với năm 2016 (19,5 triệu tấn, tương đương 5,8 tỷ USD). Trong đó: thức ăn giàu đạm khoảng 7,2 triệu tấn; thức ăn giàu năng lượng khoảng 10,4 triệu tấn; thức ăn bổ sung khoảng 500.000 tấn”- TS Nguyễn Thanh Bình, chia sẻ.
Còn bà Hạ Thúy Hạnh – Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia cho biết: “Với thế mạnh là nước sản xuất nông nghiệp, đối tượng cây trồng chủ yếu là lúa, nuôi trồng thủy sản, phát triển chăn nuôi, cây màu, cây ăn trái… tạo ra nhiều sản phẩm có giá trị kinh tế cao, thì phụ phẩm nông nghiệp còn lại rất lớn và được xem là nguồn thức ăn tiềm năng cho gia súc nhưng tỷ lệ sử dụng trong chăn nuôi trâu bò còn khan hiếm, chủ yếu là dạng tươi, chưa được chế biến tạo nguồn thức ăn dự trữ. Như vậy một khối lượng lượng nguồn phụ phẩm nông nghiệp dùng làm thức ăn cho gia súc bị lãng phí”.
Trước thực tế đó, bà Hạnh nhấn mạnh: “Để có thể sử dụng phụ phẩm nông nghiệp như một nguồn nguyên liệu làm thức ăn cho gia súc, rất cần phải xử lý chế biến trước khi cho gia súc sử dụng. Đây vừa là giải pháp rẻ nhất để nâng cao hiệu quả của thức ăn chăn nuôi trong nước vừa tận dụng có hiệu quả hơn nguồn phụ phẩm nông nghiệp, góp phần tăng lợi nhuận cho nông dân, giảm thiểu ô nhiễm môi trường do chăn nuôi gây ra”.
Nhiều công nghệ được áp dụng
Theo ngành nông nghiệp các tỉnh, thành vùng ĐBSCL, hiện nay một số tỉnh có số lượng đàn gia súc lớn, như An Giang, Long An, Trà Vinh, Bến Tre… đã có nhiều nông dân mạnh dạn ứng dụng thành công việc tận dụng các phụ phẩm nông nghiệp, như: rơm rạ, bã mía, thân cây bắp, phụ phẫm xay xát… làm thức ăn chăn nuôi trâu, bò, dê. Bà Võ Thị Thanh Vân - Phó Giám đốc sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh An Giang, chia sẻ: An Giang là tỉnh có thế mạnh về nông nghiệp, với 3 sản phẩm chủ lực là lúa, cá và rau màu và là một trong những tỉnh đứng đầu cả nước về sản xuất lúa gạo nên nguồn tài nguyên sinh khối từ phụ phẩm trong nông nghiệp là rất lớn.
Ý thức được vấn đề trên UBND tỉnh An Giang đã chỉ đạo các ngành có liên quan khai thác các chương trình, dự án, mô hình… nhằm tận dụng những phụ phẩm trong sản xuất nông nghiệp để tái sản xuất, góp phần tăng thu nhập cho người dân, gắn với bảo vệ môi trường và phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững.
Hiện tại trên địa bàn tỉnh An Giang có nhiều mô hình hiệu quả, như: mô hình sử dụng thân chuối cấy mô sau thu hoạch để nuôi bò thịt của lão nông Nguyễn Lợi Đức (huyện Tri Tôn), với trên 600 con bò và 60ha chuối Nam Mỹ, thu tiền tỷ mỗi năm; mô hình trồng bắp thu trái kết hợp chăn nuôi bò vỗ béo (huyện Chợ Mới); mô hình tận dụng phế phẩm từ thân cây bắp sau thu hoạch, bả mía để nuôi dê (huyện Châu Thành)…
Tuy nhiên, theo TS. Nguyễn Thế Thao, Trưởng Bộ môn Chăn nuôi – Thú y, Đại học An Giang, đa số nông dân đều sử dụng phụ phẩm dạng tươi chưa qua chế biến nên không bảo quản được lâu, trong khi cây trồng theo mùa vụ nên nguồn thức ăn cung cấp cho gia súc vào mùa mưa chưa đáp ứng.
Những phế phụ phẩm có thể chế biến làm thức ăn cho gia súc gồm: thân cây bắp, rơm rạ, bã mía, phụ phẩm xay xát, kho dầu, rỉ mật, xác mì, bã thơm…Và mô hình chế biến phụ phẩm nông nghiệp có nhiều cách đơn giản, phổ biến, như: thái nhỏ phơi khô, ủ rơm khô dạng cuộn với ure trong túi, ủ rơm tươi với ure theo phương pháp đóng bánh, ủ men trong trăn nuôi bò sữa, xử lý kiềm…Với các công nghệ này bà con nông dân có thể tận dụng tất cả các phế phẩm nông nghiệp sẵn có làm thức ăn cho gia súc đủ quanh mà không tốn kém nhiều chi phí, bảo bảo dinh dưỡng…
Phát biểu tổng kết Diễn đàn, bà Hạ Thúy Hạnh nhấn mạnh: “Sau diễn đàn này ngành nông nghiệp, đặc biệt là khuyến nông và chăn nuôi các tỉnh, thành vùng ĐBSCL cần đẩy mạnh tuyên truyền đến người dân và làm cầu nối đến lãnh đạo, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ xử lý phụ phẩm nông nghiệp làm thức gia súc, góp phần tăng thu nhập cho người dân, gắn với bảo vệ môi trường và phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững”.
