Không phải tự nhiên mà nhiều du khách ví xã Ngọc Chiến (huyện Mường La, tỉnh Sơn La) như Sa pa, Mộc Châu, Mù Cang Chải, Đà Lạt thứ hai của vùng Tây Bắc.
Từ lâu Ngọc Chiến được biết đến với cánh đồng ruộng bậc thang rộng hàng trăm ha. Nơi đây còn có 2.000ha cây sơn tra cổ thụ với những nếp nhà sàn của đồng bào Thái lợp bằng mái pơ mu thơm phức vẫn được lưu giữ từ đời này sang đời khác. Cùng với đó là cây sa mu kỳ bí nghìn năm tuổi và dòng suối khoáng nóng, thác nước tự nhiên chảy giữa đại ngàn núi rừng...
Những ai đến Ngọc Chiến mà chưa tắm nóng khoáng là chưa về Ngọc Chiến.
Bên cạnh đó, đây là vùng đất mang đậm bản sắc văn hóa với những bản làng bình yên, nét đẹp trong phong tục tập quán, lễ hội của đồng bào dân tộc Thái Trắng, Mông, La Ha; văn hóa ẩm thực phong phú, như: Xôi nếp tan thơm dẻo, pa pỉnh tộp (cá nướng), lợn bản địa, gà đồi, rau tầm bóp, măng lay, rượu táo mèo thơm ngọt khi uống vào như muốn líu chân du khách…
Đặc biệt, nhiều du khách sau khi đến với Ngọc Chiến còn coi nơi đây là ngôi nhà thứ 2 của họ, bởi con người Ngọc Chiến thân thiện, hiền lành và hiếu khách.
Du lịch cộng đồng là hướng đi trong phát triển kinh tế mũi nhọn của xã Ngọc Chiến.
Với những tiềm năng, lợi thế đó, trong các Nghị quyết phát triển kinh tế - xã hội hàng năm của cấp ủy, chính quyền xã Ngọc Chiến đã xác định phát triển du lịch là ngành kinh tế mũi nhọn trong những năm tới.
Theo lãnh đạo UBND xã Ngọc Chiến, từ năm 2016 trở lại đây, xã tổ chức nhiều lễ hội cùng các chương trình quảng bá nên du khách đã biết đến Ngọc Chiến nhiều hơn. Nhiều khách du lịch ở các tỉnh Yên Bái, Lai Châu, Lào Cai, Hà Nội, Vĩnh Phúc khi đến đây đều đánh giá rất cao tiềm năng phát triển du lịch cộng đồng ở Ngọc Chiến.
Du khách tắm dưới thác nước ở Ngọc Chiến.
Anh Nguyễn Văn Thịnh, quản lý Pearl homestay ở bản Nà Tâu, bảo: "Xã Ngọc Chiến được thiên nhiên ban tặng cho địa hình và khí hậu thuận lợi cho phát triển du lịch. Địa hình rất đẹp, con người hiền hòa, mến khách. Kéo theo đó là những nét văn hóa đặc trưng như nhà sàn cổ hay những ngôi nhà 100% pơ mu. Họ có nét đặc trưng là không thể lẫn vào các dân tộc khác là các tín ngưỡng trong thờ cúng, tưởng nhớ về cội nguồn được giữ gìn cho đến nay.
Cùng với đó, khí hậu ở Ngọc Chiến mát mẻ quanh năm, cánh đồng Mường Chiến rất đẹp. Bản Nà Tâu có núi thần linh, đồn Mường Chiến. Du khách đến đây họ được trải nghiệm rất nhiều thứ, họ sẽ được khai thác từ giá trị nhân văn, từ giá trị thiên nhiên, giá trị con người sáng tạo và làm ra, giá trị văn hóa, thiên nhiên là những cốt lõi để hình thành nên một du lịch cội nguồn ở Ngọc Chiến".
Những ngôi nhà sàn cổ của đồng bào người dân tộc Thái được làm 100% từ gỗ pơ mu.
Anh Thịnh cho biết thêm: "Nhiều khách du lịch nước ngoài bảo rằng, ở thành phố, thị trấn đã gần như bê tông hóa toàn bộ. Cái chúng tôi cần bây giờ là không khí trong lành. Cuối tuần được ăn, nghỉ, ngủ ở trong những ngôi nhà sàn, nhà gỗ mang kiến trúc cổ của người dân bản địa. Ban ngày đi thăm cánh đồng, tắm thác nước. Ban đêm về tắm suối khoáng nóng, thưởng thức ẩm thực của bà con là đủ".
Ông Glen Mounk (trái) – du khách người Canada chia sẻ: "Đến Ngọc Chiến du lịch như được trở về chính ngôi nhà của mình".
Chia sẻ với chúng tôi, ông Glen Mounk – du khách người Canada, bảo: "Tôi đã đi du lịch nhiều nơi, nhưng khi đến với Ngọc Chiến, tôi cảm giác như mình được trở về nhà. Ngọc Chiến không chỉ có khí hậu mát mẻ, nhiều phong cảnh đẹp, mà người dân nơi đây vẫn còn gìn giữ và bảo tồn được bản sắc văn hóa dân tộc.
Đặc biệt, con người Ngọc Chiến rất thân thiện và hiếu khách. Năm 2019, tôi được bạn Thịnh dẫn vào nhà dân ăn mừng nhà mới. Bà con đón tiếp tôi như những người thân trong gia đình đi làm xa trở về. Đây là điều mà nhiều địa phương khác khác không có được".
Bản du lịch cộng đồng Nà Tâu.
Tiềm năng du lịch ở Ngọc Chiến là lợi thế để người dân địa phương phát triển du lịch cộng đồng gắn với xây dựng nông thôn mới. Điều này không những góp phần nâng cao thu nhập, cải thiện cuộc sống mà còn tạo nền tảng vững chắc để người dân có ý thức hơn trong việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống.
Trong thời gian tới, để đánh thức tiềm năng du lịch ở Ngọc Chiến, cần phải có sự vào cuộc của các cấp, các ngành trong việc quy hoạch, định hướng người dân sở tại cách thức làm du lịch cộng đồng.
Cấp ủy, chính quyền địa phương quan tâm đến công tác bảo tồn nguyên trạng các cảnh quan vốn có, tránh việc bê tông hóa. Tiếp tục giữ gìn và phát huy những nét văn hóa đặc trưng của người dân bản địa. Hướng dẫn người dân sở tại sản xuất các thêm sản phẩm truyền thống có lợi thế của địa phương thành sản phẩm du lịch. Có như vậy, mới đáp ứng được nhu cầu tìm hiểu, khám phá của du khách. Qua đó, thúc đẩy kinh tế - xã hội địa phương ngày càng phát triển.
