Chủ tịch Quốc hội: Cấm vừa "chạy" quy hoạch vừa điều chỉnh mục đích sử dụng đất

Sáng 25/8, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý Dự án Luật Đất đai (sửa đổi). 

Băn khoăn quy định thu hồi đất

Nội dung còn nhiều băn khoăn là quy định thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng (Điều 79).

Theo đó, trong dự thảo mới nhất đã liệt kê cụ thể hàng trăm dự án thuộc ba trường hợp, cụ thể gồm:

Xây dựng công trình công cộng, công trình sử dụng cho mục đích sản xuất công nghiệp và công trình cơ sở, tiện ích hạ tầng kỹ thuật. Dự án xây dựng trụ sở cơ quan nhà nước, công trình sự nghiệp. Thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng khác.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho hay nếu liệt kê như dự thảo có ưu điểm bảo đảm sự rõ ràng, dễ theo dõi, dễ áp dụng, song nhược điểm là khó bảo đảm bao quát, đầy đủ.

Do đây là nội dung cụ thể hóa nghị quyết số 18, thường trực ủy ban xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội, báo cáo cấp có thẩm quyền cho ý kiến chỉ đạo.

Nhấn mạnh đây là vấn đề khó nhất ở các lần sửa đổi Luật Đất đai, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng "chủ yếu là do cách tiếp cận".

Ông phân tích nếu theo cách "chọn - cho", tức là cứ liệt kê hết các trường hợp cần thu hồi, sẽ không thể liệt kê hết, và có khi càng liệt kê càng thiếu.

Vì thế, có thể quy định theo hướng "chọn - bỏ", tức là trừ những trường hợp áp dụng phương pháp thỏa thuận, còn lại là Nhà nước thu hồi.

"Thực tế, chỉ có hai cách thu hồi và thỏa thuận, có thể nêu thêm nguyên tắc là chỉ được thu hồi trong quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được phê duyệt", Chủ tịch Quốc hội nói.

Ông đặc biệt lưu ý cần nghiêm cấm việc vừa "chạy" quy hoạch, vừa điều chỉnh mục đích sử dụng đất, vừa ra quyết định thu hồi đất.

"Phải ngăn chặn chuyện đó. Trong công tác cán bộ cũng phải quy hoạch một thời gian mới xem xét bổ nhiệm, đất đai cũng phải thu hồi trong quy hoạch", ông Huệ nêu thêm.

 Tránh tình trạng hợp thức hóa cho các sai phạm 

Trước đó, trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Đất đai (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho rằng quy định theo hướng liệt kê các trường hợp thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng có ưu điểm bảo đảm sự rõ ràng, dễ theo dõi, dễ áp dụng.

Tuy nhiên, theo ông Vũ Hồng Thanh, việc liệt kê quá cụ thể, chi tiết các dự án, công trình thu hồi đất có nhược điểm khó bảo đảm bao quát, đầy đủ. Trong quá trình thảo luận, có ý kiến cho rằng, cách tiếp cận theo hướng liệt kê các trường hợp như hiện nay chưa làm rõ được sự cần thiết của các dự án, công trình này theo tinh thần của Điều 54 Hiến pháp.

"Do đây là nội dung cụ thể hóa Nghị quyết số 18-NQ/TW, Thường trực Ủy ban Kinh tế báo cáo, xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội báo cáo cấp có thẩm quyền cho ý kiến chỉ đạo", Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh nói.

Liên quan việc cấp sổ đỏ cho hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất được giao không đúng thẩm quyền (Điều 140), Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội nhận thấy đây là chính sách mới được bổ sung sau khi lấy ý kiến nhân dân.

Căn cứ quy định tại Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật Đất đai năm 2013, Nhà nước không cấp sổ đỏ và thu hồi toàn bộ diện tích đất đã giao, cho thuê không đúng thẩm quyền kể từ ngày 1/7/2014 trở về sau. Trong khi đó, khoản 3 Điều 140 dự thảo Luật mở trường hợp có nhà ở, không có tranh chấp, phù hợp với quy hoạch, đã nộp tiền để sử dụng đất.

Theo Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, trong quá trình thảo luận, có ý kiến đề nghị nghiên cứu, cân nhắc kỹ lưỡng, tránh tình trạng hợp thức hóa cho các sai phạm về thẩm quyền giao đất.

Do đó, Ủy ban Kinh tế đề nghị Bộ Tài nguyên & Môi trường báo cáo tình hình, thống kê sơ bộ các trường hợp giao không đúng thẩm quyền từ ngày 1/7/2014 đến nay và việc xử lý thu hồi đất trong các trường hợp này trên thực tế. Việc giải quyết đối với trường hợp hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất có vi phạm pháp luật đất đai trước ngày 1/7/2014, làm cơ sở xem xét, quyết định…

Theo nghị trình, Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) được Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 6 vào tháng 10 tới.