"Chợ tình Khâu Vai" buôn gì? bán gì? mà trở thành Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia

Đã đi Hà Giang mà không biết chợ tình Khâu Vai thì chắc bạn chưa tới Hà Giang . Nhưng chợ tình Khau Vai có gì ? Chợ tình Khâu Vai bán gì  ? Chợ tình Khau Vai buôn gì mà hấp dẫn vậy . Chẳng lẽ như tên gọi " buôn tình". Hãy cùng chúng tôi khám phá chợ tình Khau Vai nhé.

Chợ tình Khâu Vai là gì ?

Chợ tình Khau Vai hay Chợ tình Khâu Vai còn gọi là chợ Phong lưu có lịch sử từ gần 100 năm nay. Chợ tình Khau Vai có nguồn gốc từ một câu chuyện tình buồn mà đẹp . chợ tình Khâu Vai – phiên chợ “ngoại tình” nổi tiếng nhất Hà Giang. Đây là dịp để người ta tìm đến nhau, sau một năm (cũng có thể là nhiều năm) xa cách, chủ yếu là những người có mối tình trắc trở, yêu thương nhau thực sự, nhưng vì một lý do nào đó không lấy được nhau, nay mỗi người đều có duyên phận riêng của mình. Đúng ngày này, họ hẹn nhau về đây để tâm sự, thông báo cho nhau cuộc sống riêng của mỗi người, ôn lại những tình cảm xưa.

Chợ tình Khâu Vai diễn ra vào thời gian nào?

Chợ tình Khâu Vai còn gọi là chợ Phong lưu đã có lịch sử từ 100 năm nay. Theo một số tài liệu, chợ đã có từ những năm 1919. Hiện nay, ngay cả những người già nhất trong xã cũng chẳng biết chợ bắt đầu từ khi nào, chỉ biết từ khi còn “đỏ hỏn” chợ đã có rồi. Chợ nằm ở xã Khau Vai, huyện Mèo Vạc, Hà Giangvà chỉ họp mỗi năm một lần vào ngày 27 tháng 3 âm lịch.

Nơi đây là chốn để các cặp tình nhân tìm đến với nhau sau một hay nhiều năm xa cách, những cặp tình nhân với những chuyện tình đầy trắc trở, dù yêu thương thực thực nhưng vì một số lý do nào đấy mà không đến được với nhau, phải đi một hướng khác, xây dựng cho mình một cuộc sống riêng. Chợ mở ra để họ đến với nhau, ôn lại những kỷ niệm tươi đẹp ngày xưa, chia sẻ với nhau về cuộc sống hiện tại, những âu lo hay những niềm vui của cuộc sống. Cũng có những cặp vợ chồng cùng nhau đến chợ, nhưng khi đến nơi, mỗi người lại tự đi tìm người bạn của mình mà không có một sự ghen tuông nào cả. Họ tôn trọng nhau, tôn trọng bạn của nhau. Đối với họ, đó là việc làm có ý nghĩa thiêng liêng, cao cả, là bổn phận và cũng là trách nhiệm của mình đối với một nửa hôn nhân của mình.

Sự tích, nguồn gốc chợ tình Khâu Vai

Sự tích chợ tình bắt nguồn từ truyền thuyết về chàng Ba, cô Út. Chuyện kể rằng: Ngày xưa, ở vùng Khâu Vai có một gia đình nông dân người Nùng nghèo có 3 người con trai, cả 3 chàng trai đều khoẻ mạnh, khôi ngô tuấn tú, giỏi việc nương, săn bắn. Riêng chàng thứ 3 có giọng hát rất hay và có tài thổi sáo. Tuy nhà nghèo nhưng rất tốt bụng, thấy ai gặp khó khăn chàng sẵn sàng giúp đỡ. Vì vậy dân làng yêu quý gọi chàng bằng cái tên trìu mến “chàng Ba”, tiếng sáo, giọng hát của chàng bay tới đâu đều làm cho mọi người say đắm nhất đối với các cô gái trẻ.

Gia đình tộc trưởng của làng Giáy gần cạnh có một cô con gái út xinh đẹp vừa đến tuổi thích ra bờ suối soi bóng mình. Nàng có giọng hát rất hay tựa như chim hoạ mi hót...Càng lớn càng đẹp rực rỡ như chim nộc hang. Đã có bao chàng trai con nhà giàu của các bản trong vùng ngỏ ý muốn hỏi làm vợ nhưng nàng không bằng lòng vì trái tim của nàng chỉ rạo rực thổn thức vì tiếng sáo của chàng Ba, tiếng hát của nàng đã quyện vào tiếng sáo của chàng Ba từ lúc nào không rõ nữa. Chỉ biết rằng khi nghe tiếng sáo của chàng Ba, cái chân của nàng lại muốn xuống cầu thang chạy đến bên chàng. Đối với chàng Ba mỗi khi nghe thấy tiếng hát của nàng út trái tim thấy bồi hồi xao xuyến.

Mối tình đẹp nhưng gặp trắc trở

Hai người yêu nhau nhưng gia đình cô Út không đồng ý vì chàng nghèo và khác dân tộc không cùng con ma, không cùng phong tục tập quán; con trai người Nùng không thể lấy con gái người Giáy làm vợ.

Chàng và nàng trốn nhà đưa nhau lên hang núi Khâu Vai sống. Gia đình, họ tộc cô gái vác súng kíp, cung nỏ sang nhà trai chửi mắng chàng Út phá lệ đưa cô gái ra rừng. Gia đình chàng trai cũng mang gậy gộc, súng, dao ra chửi bới nhà gái.

Từ hang núi nhìn xuống cảnh máu chảy, đâm chém nhau giữa hai họ. Thương cha, thương mẹ, thương dân bản hai làng bỗng trở nên thù hận nhau chỉ vì tình yêu của mình nên chàng trai và cô gái chia tay nhau về làng, thề kiếp sau sẽ thành vợ thành chồng. Ngày họ chia tay là ngày 27/3, người dân trong vùng lấy ngày đó làm ngày họp chợ.

Khi đôi trai gái chia tay nhau đã cắt máu thề: Dù không lấy được nhau nhưng mỗi năm, cứ đến ngày 27/3 họ lại lên Khâu Vai hát cho nhau nghe, kể với nhau những thầm kín ấp ủ trong lòng trong suốt một năm xa nhau. Họ tâm tình, ca hát hết đêm hôm sau rồi lại trở về với cuộc sống ngày thường.

Chợ tình Khâu Vai trở thành thời gian để những người yêu nhau tìm đến nhau

Ngày cuối cùng của cuộc đời, họ lại đến với nhau. Họ tìm đến gốc cây rừng và ngồi bên hòn đá thề năm xưa, ôm chặt nhau cùng đi vào cõi vĩnh hằng. Họ ra đi cũng đúng vào 27/3- ngày mà năm nào họ quyết định chia tay. Dân làng đã dựng hai miếu thờ là"miếu Bà"và"miếu Ông"ngay chính nơi họ mất để tưởng nhớ về mối tình Khâu Vai.

Chính vì vậy, chợ tình Khâu Vai hàng năm đã trở thành địa điểm để người ta tìm đến nhau, sau một năm (cũng có thể là nhiều năm) xa cách, chủ yếu là những người có mối tình trắc trở, yêu thương nhau thực sự, nhưng vì một lý do nào đó không lấy được nhau, nay mỗi người đều có duyên phận riêng của mình. Đúng ngày này, họ hẹn nhau về đây để tâm sự, thông báo cho nhau cuộc sống riêng của mỗi người, ôn lại những tình cảm xưa. 

Lễ hội chợ tình Khâu Vai ngày nay

Lễ hội chợ tình Khâu Vai là hoạt động được tổ chức nhằm bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc tỉnh Hà Giang, tái hiện những bản sắc văn hóa của đồng bào nơi công viên địa chất toàn cầu Cao nguyên đá Đồng Văn, góp phần xây dựng và phát triển những chuẩn mực đạo đức xã hội, gia đình, tình yêu đôi lứa, mang đậm tính nhân văn cao đẹp truyền thống của đồng bào.

Đến vùng Cao nguyên đá Hà Giang vào dịp Lễ hội chợ tình Khau Vai chắc chắn sẽ mang đến những trải nhiệm mới lạ và toàn diện về phong cảnh cũng như nếp sống của đồng bào dân tộc Mông tại Hà Giang.