Tết chán bánh chưng, theo trai bản lên rừng săn "thịt gà núi"
Ngày tết là dịp mọi người được nghỉ ngơi, vui chơi và mỗi người chọn cho mình một thú vui riêng, có người đi lễ, đi chợ, du lịch hoặc thăm bạn bè, hàng xóm hay cùng nhau ngồi bên những mâm nhậu… Nhưng đối người Thái ở bản Hin Hum (xã Mường Bằng, huyện Mai Sơn, Sơn La) có cách chơi tết rất đặc biệt.
Cứ dịp Tết đến, thanh niên trai tráng ở bản Hin Hum lại rủ nhau lên núi săn chuột rừng. Chỉ bằng những chiếc bẫy sắt thô sơ nhưng mỗi đêm họ có thể bắt được hàng chục con chuột rừng to béo về làm món thịt đặc sản đãi khách ngày tết.
Hin Hum cái bản nằm sâu trong trong thung lũng giữa bốn bề núi đá, người nơi đây chủ yếu sinh sống nhờ canh tác nương rẫy trồng ngô. Sau vài lần hẹn, chúng tôi được anh Lường Văn Quý, người có biệt tài săn chuột rừng cùng một số chiến hữu nhận lời cho theo lên rừng săn chuột.
Đúng hẹn, khi hoàng hôn buông xuống, những tia nắng phai dần trên những ngọn núi cao, anh Quý và đám trai bản rục rịch chuẩn bị đồ nghề như: Bẫy, đèn pin, dao… ngược núi lên các bãi nương ngô bẫy chuột rừng.
Để đến được nơi đặt bẫy chuột chúng tôi phải vượt qua quãng đường đèo dốc, gập gềnh đá, thậm chí luồn qua những khu rừng rậm. Vừa dẫn đường, anh Quý vừa kể, để săn được chuột rừng không hề đơn giản. Phải biết chọn thời gian, địa điểm thích hợp. Tránh đi những ngày trăng sáng, chuột ít ra khỏi hang. Nên đi vào những ngày trăng khuyết, thời điểm chuột ra kiếm ăn sớm và nhiều.
Khi bẫy chuột điều quan trọng nhất là phải đặt đúng đường chuột chạy, khi chuột ra kiếm ăn sẽ mắc bẫy. Bởi chuột rừng chúng chỉ di chuyển theo đường đi của chúng nên đặt bãy vào đó chuột tự khắc sẽ mắc bẫy.
Những chú chuột bị sập bẫy.
Để săn được chuột rừng không hề dễ, phải hiểu được đặc tích di chuyển của chuột, bởi chuột thường đi theo một lối, phải đạt bẫy nơi đường đi của chúng.
Thời gian tốt nhất để đặt bẫy chuột là khoảng 17 giờ. Lúc này, chuột bắt đầu ra khỏi hang đi kiếm ăn. Sau khi đặt bẫy, tầm 20 giờ trở đi thì kiểm tra và thu bẫy về. Trung bình mỗi buổi tối anh Quý bẫy đường từ 10 - 20 con chuột rừng, bẫy được nhiều nhất vào vụ thu hoạch ngô xong.
Sau khi bẫy chuột rừng về, việc đầu tiên là làm sạch lông, thui trên bếp củi cho vàng da, sau đó mổ bụng bỏ phần ruột. Thịt chuột được rửa sạch để ráo nước, sau đó tẩm ướp da vị như: Ớt, hạt mặc khén, mắm, muối… rồi đem lên bếp than hồng nướng.
Thịt chuột rừng không chỉ là món ăn ưu thích của bà con dân tộc Thái ở Hin Hụm mà con là món đặc sản được bà con nơi đây mang đãi khách phương xa vào những ngày tết.
Săn chuột rừng ngày Tết đã trở thành niềm vui của cánh trai bản Hin Hum.
Khi món chuột được nướng chín cũng là lúc mọi người ngồi bên nhau nâng chén rượu xuân.