Làm thế nào để biết được hiệu quả thực sự của sản phẩm? Người dân cần cân nhắc điều gì trước vô vàn sản phẩm chống bụi mịn?
Các sản phẩm như máy lọc không khí, khẩu trang có khả năng lọc bụi mịn như thế nào? Hiệu quả thực sự ra sao?
Lượng khách tới quan tâm về máy lọc không khí tăng đột biến trong những ngày gần đây. Điều này bắt nguồn từ việc cơ quan chức năng xác nhận không khí ở Hà Nội và TP. HCM đang đứng trước nguy cơ ô nhiễm vượt quy chuẩn, ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe con người.
Theo thông tin từ Tổng cục Môi trường - Bộ TN&MT, kết quả đo được từ 13 trạm quan trắc tự động ở Hà Nội, trong đó có 1 trạm của Đại sứ quán Mỹ cho thấy, từ ngày 25-29/9, toàn bộ các trạm đều báo là chỉ số bụi siêu mịn PM2.5 vượt quy chuẩn Việt Nam. Đây là hạt bụi có đường kính 2,5 micro mét hoặc nhỏ hơn, tương đương 1/20 đường kính sợi tóc, là loại có ảnh hưởng đến sức khỏe vì chúng quá nhỏ, dễ dàng xuyên qua hệ thống lọc của hệ hô hấp để đi vào cơ thể. Còn tại TP. HCM, ô nhiễm không khí cũng đang ở mức báo động khi hiện tượng sương mù kéo dài bất thường so với những năm trước.
Trao đổi về vấn đề này, PGS.TS. Phùng Chí Sỹ - Giám đốc Trung tâm Công nghệ Môi trường cho biết, trong bối cảnh ô nhiễm không khí có khả năng kéo dài, mỗi người dân phải tự bảo vệ lấy mình bằng cách dùng khẩu trang khi ra ngoài đường và trang bị máy lọc không khí trong nhà để giảm thiểu số lượng bụi trong không khí.
Tuy nhiên, PGS.TS Phùng Chí Sỹ cho biết, không phải loại máy lọc không khí nào cũng có thể lọc được loại bụi mịn siêu nhỏ PM2.5. Đây là loại bụi có kích thước siêu nhỏ, để lọc được loại bụi này khỏi không khí thì cần tới những loại máy có màng lọc tĩnh điện.
Tuy nhiên, loại máy có màng lọc tĩnh điện chỉ thường dùng trong công nghiệp như chế tạo thiết bị điện tử, trong y tế và rất đắt tiền, còn các loại máy lọc trên thị trường hiện nay là màng lọc cơ nên chỉ lọc được những loại bụi có kích thước lớn chứ không lọc được bụi siêu nhỏ. Người dân cần hết sức thận trọng khi lựa chọn loại sản phẩm này.
PGS.TS Phùng Chí Sỹ cho biết: “Với loại bụi siêu mịn thì kể cả khi ở trong nhà chúng ta đóng kín hết các cửa thì bụi cũng có thể lọt qua. Chính vì thế, việc sử dụng máy lọc không khí cũng chưa chắc đã lọc được những loại bụi như thế này.”
Cũng được quan tâm không kém máy lọc không khí, các loại khẩu trang chống bụi mịn đang được quảng cáo tràn ngập. Từ khẩu trang được sản xuất theo công nghệ của Mỹ tới công nghệ của Tây Ban Nha, xuất xứ Trung Quốc hay Việt Nam với giá từ vài chục nghìn tới cả triệu đồng.
Phó giáo sư - Tiến sĩ Nguyễn Duy Thịnh, Đại học Bách khoa Hà Nội khẳng định: “Kích thước 2,5 micromet còn nhỏ hơn kích thước của vi sinh vật (5-10 micromet) nên để lọc được bụi mịn thì phải sử dụng màng siêu lọc, có kích thước nhỏ hơn kích thước của bụi mịn, tối thiếu là 1 micromet. Tuy nhiên, cơ sở sản xuất màng lọc cũng không thể sản xuất được màng lọc có kích thước nhỏ hơn kích thước của bụi mịn, vì giá thành cực kỳ đắt và có sản xuất ra được khẩu trang lọc bụi mịn thì cũng không đơn giản và nhanh chóng đến thế.”
Do vậy, các loại máy lọc không khí cũng như khẩu trang chỉ phần nào hạn chế được các loại bụi có kích cỡ lớn, bụi hữu cơ chứ không lọc được bụi mịn như quảng cáo. Người dân cần cân nhắc, tìm hiểu kỹ nguyên lý lọc bụi của những sản phẩm đang quảng cáo rầm rộ trên thị trường.
Nhìn rộng hơn, TS Nguyễn Duy Thịnh cho biết, cây xanh hay mưa có hiệu quả rất cao trong việc ngăn ngừa ô nhiễm không khí do khói bụi, điều này thấy rất rõ qua cơn mưa ngày 03/10 tại Hà Nội. Nhưng sâu xa hơn, để ngăn chặn triệt để ô nhiễm không khí, cần phải có những giải pháp từ gốc, đó là hạn chế các nguồn phát sinh bụi mịn: “Việc bảo vệ môi trường không chỉ là việc của toàn dân mà còn phải từ nhà nước, cơ quan chức năng phải tìm nguyên nhân từ gốc để xử lý.”
