2 "ông lớn" ngành lúa gạo lên tiếng về việc tạm dừng xuất khẩu gạo

Ông Trần Mạnh Báo, Chủ tịch HĐQT, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Tập đoàn Thai Binh Seed:

"Công tác tham mưu phải chính xác, tránh gây hoang mang cho nông dân và DN".

Ông Trần Mạnh Báo (thứ 3 từ trái sang) cho rằng: nếu dừng xuất khẩu gạo phải có chính sách đảm bảo cuộc sống cho nông dân.

Tôi cho rằng những ý kiến trái chiều xung quanh việc đề xuất tạm dừng xuất khẩu gạo cũng là điều dễ hiểu. Trước đó, tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc "Tổng kết 10 năm thực hiện đề án "An ninh lương thực quốc gia đến năm 2020", Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cũng đã nhấn mạnh việc đảm bảo an ninh lương thực, nhất là trong bối cảnh dịch bệnh còn phức tạp như hiện nay.

Vì thế an ninh lương thực là vấn đề sống còn ở nhiều quốc gia khác chứ không riêng gì Việt Nam, bởi không ai có thể nói trước dịch bệnh sẽ còn diễn biến như thế nào. Việc vừa đảm bảo an ninh lương thực, vừa đảm bảo việc xuất khẩu sao cho không ảnh hưởng đến tình hình sản xuất của DN cũng như nông dân... là điều không hề dễ tính toán.

Về vấn đề này, theo tôi cần phải rõ ràng: thứ nhất, nếu phải dừng xuất khẩu thì các DN cũng như nông dân cần hiểu đúng thực tế để có sự chia sẻ khó khăn với Chính phủ; bên cạnh đó Chính phủ cũng nên có chính sách đảm bảo cuộc sống cho nông dân nếu giá lúa giảm, DN giảm thu mua... sao cho cuộc sống của nông dân sản xuất lúa phải ổn định. 

Thứ hai, các cơ quan tham mưu cần đánh giá chính xác tình hình trước khi tham mưu cho Chính phủ, tránh tình trạng "trống đánh xuôi kèn thổi ngược", hôm trước đề nghị ngừng, hôm sau đơn vị khác lại đề xuất cho tiếp tục. 

Với vai trò là DN trong ngành sản xuất lúa gạo, tôi chắc chắn không DN nào mong muốn việc dừng xuất khẩu cả, còn nếu đó là sự chung tay, chia sẻ khó khăn với Chính phủ thì chúng tôi không nề hà, nhưng phải cho chúng tôi thời gian để đàm phán với các đối tác, để thiệt hại kinh tế của các bên ở mức thấp nhất.

Theo ý kiến chủ quan của tôi, sản lượng lúa gạo của chúng ta năm nay chắc chắn sẽ đảm bảo cân đối được cả an ninh lương thực lẫn đáp ứng nhu cầu xuất khẩu. Con số sản lượng chính xác tôi không nắm rõ nên không dám nói ở đây, nhưng tôi đang ở Nam Trung Bộ và lúa đang phát triển rất tốt. Nếu không có thiên tai bất thường thì chúng ta hoàn toàn có quyền hy vọng vào một vụ mùa bội thu ở khu vực này.

An ninh lương thực chắc chắn phải nhìn nhận và đánh giá tổng thể của cả năm chứ không thể chỉ dựa vào 1-2 mùa vụ. Ở tầm vĩ mô hơn, tôi luôn tin tưởng Chính phủ sẽ có quyết sách đúng đắn.

Bà Trần Kim Liên, Chủ tịch HĐQT, Tổng Giám đốc Tập đoàn giống cây trồng VN (Vinaseed):

"Nếu tạm dừng trong thời gian ngắn thì các DN vẫn "đảm đương" được".

Bà Trần Kim Liên mong muốn nếu dừng xuất khẩu gạo thì phải có kế hoạch và lộ trình cho DN chuẩn bị.

Với quyết định mới nhất của Thủ tướng là tạm dừng ký kết các đơn hàng xuất khẩu gạo mới cho đến hết 28/3 thì Vinaseed không ảnh hưởng nhiều vì thời gian ngắn. 
Hiện tại chúng tôi vẫn đang tiếp tục chuẩn bị tốt nhất để xuất các đơn hàng đã ký kết trước đó.

Tuy nhiên, nếu thời hạn tạm dừng xuất khẩu lâu hơn, thì chắc chắn các DN sẽ gặp khó. Liên quan đến vấn đề an ninh lương thực và dịch bệnh thì quyết định của Thủ tướng chắc hẳn phải có lý do chính đáng, và chúng tôi sẽ tuân thủ theo, nhưng quả thật như mấy hôm trước, bất cứ DN nào nhận được văn bản thông báo của Tổng cục Hải Quan chắc cũng đều chung cảm giác hoang mang.

Như tôi đã nói ở trên, nếu chỉ dừng trong thời gian ngắn thì mức ảnh hưởng không nhiều, nhưng với cách làm đường đột như văn bản của Tổng cục Hải quan thì quả thực chúng tôi không kịp trở tay. Theo tôi, nếu có việc dừng xuất khẩu thật sự, cũng cần có lộ trình, có kế hoạch và nên thống nhất, bàn bạc giữa các bộ, ngành cũng như lắng nghe ý kiến của DN.

Việc dừng xuất khẩu đột ngột không chỉ khiến DN mất cơ hội, mấy uy tín với các đối tác mà còn ảnh hưởng lớn tới uy tín của cả quốc gia, vì vậy không thể xem nhẹ.